Sarman Kedi

Share:

Sarman Kedi, Marmelat Kedi, Zencefil Kedi, Turuncu Kedi… Ona ne dediğimizin çok da önemi yok. Aslında o bir cins bile değil. Yalnızca bir renk – desen kombinasyonunu anlatmak için kullanılan sarman sözcüğü dilimize öyle yerleşmiş ki bizler onu bir cins olarak kabul etmişiz bile. Aslında bunun da pek bir önemi yok. Kedileri çok seven bizler için dedi kedidir. Ama turuncu olanlar daha kedi, Garfield gibi 😊

Sarman Kedi Nedir?

Yaygın bir yanılgının aksine “sarman” bir cins adı değildir. Biz dilimizde ve günlük hayatta sarmanı bir cins adı olarak kullanıyor olabiliriz. Ama Miyavliyo biraz da kediler hakkında yanlış bildiklerimizi düzeltmek için var 😊 Sarman sözcüğü tıpkı colourpoint, tekir gibi pek çok kedi deseni bir renk – desen kombinasyonunu ifade etmek için kullanılır. Sarı, turuncu, kızıl tonlarının tekir deseniyle birleşimini anlatan sarman sözcüğü Türk Dil Kurumu’nun tanımıyla “sarı tüylü kedi” anlamına gelmektedir. En eski doğal kedi cinslerine ev sahipliği yapan ülkemizde onlar için ayrı bir kelime kullanıyoruz. Fakat sarmanın tam olarak ne demek olduğunu anlamak için ona İngilizcede ne dendiğini de bilsek iyi olur. Sarman kelimesinin İngilizce anlamı “orange tabby”. Yani “turuncu tekir”. İşte bu her şeyi açıklıyor aslında.

Bu durumu biraz daha anlaşılır hâle getirmek için basit ama hepimizin iyi tanıdığı bir kediden bahsedeceğim: Garfield. Tembel, şişman ve sevimli kedicik Garfield’ın yaratıcısı Jim Davis şöyle demiş: “Kafamdaki gök mavi, çimenler yeşil ve kediler turuncudur.” Elbette Davis’in kafasındaki gibi tüm kedilerin turuncu olması gerekmez. Ayrıca şişman ve tembel😊 Ama gelin biz Garfield’a biraz daha yakından bakarak “sarman”ın ne demek olduğunu daha iyi anlamaya çalışalım. Şimdi gözünüzün önüne Garfield’ı getirin. Garfield bir Exotic Shorthair. Ona dikkatlice bakın. Sırtından karnına doğru inen siyah çizgilerine, kuyruğunun çizgili desenlerine. Bakmayın durmadan lazanya yediğine. O bir avcı kamuflajı olarak tasarlanmış tekir çizgileriyle donatılmış. Geri kalanıysa turuncu. İşte sarman budur. Cinsi Exotic Shorthair veya başka bir şey olabilir ama rengi turuncu tonlarında deseni ise tekirdir.

Tekir kedilerin turuncusuna Sarman Kedi diyoruz. Peki bu kadar mı? Elbette hayır. Sarman Kedi’ler hakkında bilmemiz gereken başka şeyler de var. Mesela tüm turuncu kedilerin tekir olduğu gerçeği. Tüm tekirlerin turuncu olmadığını biliyoruz. En yaygın desenlerden biri olan tekiri çok farklı renklerde görebiliyoruz. Ama bir kedinin turuncu olabilmesi için tekir geni taşıması gerekiyor. Dikkatli bir göz onun tekir çizgilerini ve tüm tekirlerin tipik özelliği olan alnındaki “M” işaretini görecektir. Öte yandan tekirlerin de hepsi birbiriyle aynı olmayabilir. Sarmanın kendi içindeki renk – desen çeşitliliğini ilerleyen bölümlerde açıklayacağım.

Sarman Kedinin Tarihçesi

Sarman Kedi belli bir cins değil bir renk, desen kombinasyonu olduğundan belli bir tarihçesi yoktur. Belki de binlerce farklı tarihçesi vardır. Sarman Kedi’lerin her biri bu özelliğin taşıdığı gen havuzunun devasa genişlikte olması sebebiyle benzersizdir. Hikâyeleri de öyle. Ancak bu özelliğin daha yaygın olduğu cinsler olan Munchkin Kedi, Mısır Kedisi, British Shorthair, Bengal Kedisi, Maine Coon, Habeş Kedisi, American Bobtail ve İran Fars Kedisi cinsleri arasında Asyalı ve Afrikalıların daha fazla olduğu görülebilir. Başka bir deyişle Sarman Kedi’ler büyük bir ihtimalle tüm evcil kedilerin en eski anavatanı olan Afrika coğrafyasında ortaya çıkmıştır. Elbette bu sadece bir varsayım. Bu kedilerin tüm dünyada büyük bir popülasyona ve çeşitliliğe sahip olduğu düşünülecek olursa onların kökenini kesin olarak belirlemenin neredeyse imkânsız olduğu anlaşılacaktır.

Öte yandan bir cins olmadığından bu konuda yeterince araştırma yapılmamış da olabilir. Eğer bir sarmanınız varsa ve onun kökenleri hakkında bir şeyler bilmek istiyorsanız. Öncelikle cinsini öğrenmeniz gerekecek. Garfield örneğinden devam edecek olursak sarmanınızın Exotic Shorthair olduğunu öğrendiğinizde Miyavliyo’da Exotic Shorthair içeriklerine ulaşarak kediniz hakkındaki tüm detaylara ulaşabilirsiniz.

Sarman Kedinin Kişiliği

Tıpkı tarihçesinde olduğu gibi Sarman Kedi’nin kişiliği konusu da karmakarışıktır. Her Sarman Kedi’nin fiziksel özelliklerini belirleyen onun genetiği olduğu gibi kişiliğini belirleyen faktör de genetiktir. Sarman Kedil’erin de gen havuzu herhangi bir cinse kıyasla belki onlarca kat geniş olduğundan kişiliği hakkında kesin yargılara varmak kolay değildir. Ancak tüm bunlara rağmen genel olarak kedi davranışları hakkında bildiklerimiz kesin olmamakla birlikte Sarman Kedi’lerin geneli için de geçerlidir.

Bölgeci davranırlar, temizlik konusunda hassaslardır, kendilerini eğlendirmekte fena değillerdir, avcı iç güdüleri oyunlarına değişen seviyelerde etki eder, insanlarla yaşamaktan hoşnut olacaklardır. Bu liste uzatılabilir. Fakat genel olarak kedi davranışları konusunda daha geniş kapsamlı bilgi almak isterseniz Kedileşme Rehberi: Kedi Gibi Düşünmek ve Davranmak başlıklı içeriğimize göz atabilir veya Sarman Kedi’nizin cinsini tespit ederek kedi cinsleri kategorisindeki içeriklerimizden faydalanabilirsiniz.

Sarman Kedinin Fiziksel Özellikleri

Artık Sarman Kedi’nin bir cins olmadığını biliyoruz. Bu yüzden onun özellikleri hakkında genellemelerden uzak durmamız gerektiğini de. Çünkü birbirinden çok farklı özellikler taşıyan ve belki de tek ortak özellikleri turunculuk olan kedilerin fiziksel özelliklerini aynı başlık altında paylaşmak doğru olmayacaktır. Vücut yapıları, yüzleri, ağırlıkları veya kulakları birbirinden çok çok farklı olabilir. Ama yukarıda da söylediğim gibi ortak bir nokta var: Tüyleri.

Tüy Çeşitleri

Sarman Kedi’lere adını veren tüyleri uzun, kısa, kalın veya ince olabilir. Bu da tamamen kedinin cinsiyle alakalıdır. Örneğin bir İran Kedisi‘nin sarmanı uzun tüylü, Exotic Shorthair sarmanı kısa tüylü olacaktır. Ortak özellik yine turuncu renktir. Sarman Kedi’lere bu turuncu rengi veren şaşırtıcı bir biçimde insanları da kızıl, turuncu saçlı yapan feomelanin pigmentidir. Turuncu saçlı insanlarda çil görüldüğü gibi sarmanların da derisinde siyah çiller geliştirmesine yaygın olarak rastlanır. Bu turuncu pigmente rağmen her Sarman Kedi Garfield kadar yoğun bir turuncu renkte olmayabilir. Çoğu beyaz lekelere sahip olacaktır. Hatta beyaz üzerine turuncu tekir çizgileri daha yaygındır. Daha genel bir ifadeyle turuncu tekir deseni yani sarman farklı şekillerde görülebilir.

Dünyanın farklı yerlerinde “Marmelat Kedisi” “Zencefil Kedisi” “Turuncu Kedi” gibi farklı isimlerle anılan sarmanın en yaygın desenleri klasik tekir, işaretli tekir, yamalı tekir, benekli tekir ve uskumrudur. Klasik tekir desenli sarman bunların en çok görüleni olup sırtı tamamen saran yoğun, kıvrımlı turuncu çizgiler barındırır. Klasik tekirlerde göğüs ve karın çoğunlukla beyazdır. Yaygın olan diğer desen uskumru tekir ise sırttan aşağıya paralel ve düz çizgilerin kaplan desenine benzer şekilde uzandığı desendir. En nadir görülen tekir deseni ise benekli olarak bilinen ve leopar desenine benzeyendir. Bu desen safkan cinslerden yalnızca Mısır Kedisi‘ne görülür.

Kalan iki deseni ayırt etmek en zorudur. Yamalı tekir uskumruya çok benzeyen ama kıvrımlar yerine parçalı çizgilerden oluşan desen olarak tasvir edilebilir. İşaretli tekir desenini ayırt etmek içinse neredeyse bir kedi uzmanı olmak gerekecektir. Kırçıllı veya düz gibi bir desenle birlikte dikkatli bakıldığında alnında “M” şeklindeki tekir simgesi görülebilir.

Konu sarman kediye isim vermek olduğunda ise imdadınıza yetişecek bir içeriğimiz var. Genel olarak sarı kedileri hedefleyerek yazdığımız içerik Sarman kedi isimleri için de oldukça idealdir.

Sarman Kedilerin Bakımı ve Sağlığı

Sarman Kedi’ler bakım ve sağlık konusunda da belirsizdir. Bu tamamen Sarman Kedi cinsine göre değişir. Fakat genel olarak kedi bakımı konusunda değişmeyen kurallar vardır. Bunlar:

• Tüylerin Taranması: Kedinizin tüy dökme yoğunluğu ve tüy uzunluğuna göre düzenli bir taranma gereksinimi vardır. Bu hem sizin sağlığınız hem de kedinizin sağlığı için önemlidir. Derideki yağların dağıtılarak tüylerin daha parlak, daha sağlıklı görünmesini sağlamanın yanında tüy dökülmesini azaltarak tüylerin kedinizin ve sizin sindirim ve solunum sistemlerinize girişini azaltır.
• Ağız Bakımı: Düzenli ağız bakımı kedinizin hem ağız sağlığını koruyacak hem de iç organlarındaki enfeksiyona bağlı hastalıkların önüne geçecektir. Ağız bakımında kediler için özel üretilmiş ağız bakım ürünleri kullanılmalı ve olabildiğince sık ağız temizliği yapılmasına özen gösterilmelidir.
• Göz ve Kulak Çevresi Temizliği: Kediler kendi temizlik metotlarıyla yeterince temizlenemeyebilir. Kulak ve göz çevresi de kedilerin ulaşamadığı noktalardır. Öte yandan akıntıya bağlı enfeksiyon riskinin yüksek olduğu bölgelerdir. Bu yüzden sık sık kontrol edilmeli ve gerektiğinde nemli, yumuşak bir bez kullanılarak temizlenmelidir.
• Dengeli ve Düzenli Bir Diyet: Kedinizin diyeti vücut ağırlığı, hareket yoğunluğu gibi faktörlere göre düzenlenmiş bir diyet olmalıdır. Çoğu cins diyetinde en az %80 proteine ihtiyaç duyar. Öğün saatleri olabildiğince sabit olmalı ve diyetteki değişiklikler kademeli olarak yapılmalıdır.

Ağırlığı ve Boyutları

Sarman bir cins olmadığından çok farklı boyut ve ağırlıklarda olabilir. Bu yüzden ortalama ağırlık değerlerinin tüm evcil kedilerin ortalama ağırlığı olan 3,5 – 4,5 kg arasında olduğu söylenebilir.

Yaşam Süresi

Yaşam süresi üzerinde etkili pek çok faktör vardır. Yaşam beklentisi beslenme, bakım gibi çevresel faktörlere bağlı olduğu kadar değiştirilmesi mümkün olmayan genetik faktörlere de bağlıdır. Sarman Kedi’lerin genetik çeşitliliği bu konuda tutarlı bir istatistik vermeyi imkansızlaştıracak kadar geniştir. Bu yüzden tüm evcil kedilerin ortalama yaşam süresi Sarman Kedi için yaklaşık bir değer olarak kabul edilebilir. Bu da yaklaşık olarak 10 – 18 yıl aralığıdır.

Cinsiyet ve Üreme

Sarman Kedi hakkında ilginç bir bilgi var. Hatta bunu duyduğunuzda bunun bir şehir efsanesi olduğundan şüphelenebilirsiniz. Ama araştırdık ve gerçek olduğunu öğrendik ki Sarman Kedi’lerin çoğu erkek. Hem de gerçekten çoğu. Yaklaşık %80’i erkek olan bu turuncu kediler hakkındaki en garip bilgi belki de budur. Ancak bu da yine genetikle açıklanıyor. Belli ki turuncu tüy özelliğini taşıyan baskın genlerin erkeklere geçmesi daha kolay oluyor. Bu yüzden dişi bir sarman istiyorsanız bir daha düşünmenizi tavsiye edebiliriz, bulmak pek de kolay olmayabilir. 😊

Sarman Kedi’ler hakkında merak edilen her şeyi ailemizle paylaştık. Çünkü kedileri tanımak ve onlar için daha iyi hayat şartları sağlayabilmek ancak onlar hakkında bildiklerimizi paylaşmakla mümkün olacak. Siz de sarman Kedi’ler hakkında bildiklerinizi ve deneyimlediklerinizi içeriğimizin hemen altındaki yorumlar bölümüne yazarak kedi severlerin bilgiye daha kolay ulaşmasını sağlayabilir ve ailemizin büyümesine katkıda bulunabilirsiniz.

Share: