Manks Kedisi (Manx Kedisi)

Share:

Adını Man Adası’ndaki izole yaşamından alan Manks kedisi günümüzde dünyanın her yerinde yetiştirilen, kedi gösterilerine katılan ve ilgiyle takip edilen bir kedi cinsi. Kısa kuyruğu sebebiyle bazı tartışmalara yol açsa da bu sevimli dostumuz fiziksel özelliklerinden çok kişilik özellikleriyle dikkat çekiyor ve insanlara yakınlığıyla tanınıyor.

Manks kedisinin kuyruğu neden kısadır? Manks kedisi sağlıklı bir kedi midir? Manks kedisinin kişiliği nasıl?

Bu ve benzeri soruları yanıtlayarak Manks kedisini tüm özellikleriyle tanıttığımız içeriğimizi okuyarak onu daha yakından tanıyabilirsiniz.

Manks Kedisi Kişiliği

Manks kedisi kuyruksuz veya kısa kuyruklu bir kedi olmanın zorluklarını yaşamasına rağmen yetiştirilmeye devam eden ve sevilen bir kedi cinsi. Hiç kuşkusuz onun üzerindeki bu ilgi, sevimli görünümünden ziyade sevecen kişiliğinden ileri geliyor. Manks kedisi kişilik özellikleriyle hemen hemen her kedi dostu tarafından sahiplenilmek istenecek bir kedi cinsi. Bunu onun fiziksel zorluklarını bir kenara bırakarak sadece kişiliği üzerinden söylüyorum.

Manx kedisi veya Manks kedisi, uzun yıllar insanlarla iç içe yaşamanın getirileriyle insana ve insan yaşamına neredeyse tam adapte olabilmiş bir kedi cinsi. Hayatını ailesi üzerine kurgulayan, sorumluluk sahibi ve sıcakkanlı Manx kedisi insanlarla birlikte yaşamaktan mutlu olduğunu hissettirmekten hiç de geri durmuyor. Bunun en iyi anlaşıldığı davranışı ise korumacı iç güdüleri. Manx kedisi tıpkı bir köpek gibi ailesine gelebilecek tehditlere karşı pür dikkat etrafı kolaçan edip, müdahale edilmesi gereken durumlarda öne atılmaktan çekinmiyor. Bu potansiyel tehdit bir fare de olsa kendisinden daha büyük bir köpek de olsa benzer tepkileri veriyor. İnsanlarını korumayı bir görev edinen Manks kedisi KÖH’ün en önde gelen özel kuvvetlerinden 😊

Fare ve KÖH demişken tahmin edeceğiniz üzere Manks kedisi mükemmel bir avcı. Evinizde bir Manks kedisi varsa evinizin fare, böcek gibi haşeratlara karşı güvende olduğundan emin olabilirsiniz. Av yetenekleri aynı zamanda onu iyi bir gözlemci ve kâşif de yapıyor. Örneğin evinizde pek haşerat olmuyorsa Manks’ın dışarıyı seyrederek potansiyel avlar aradığını görebilirsiniz. Bunu bir görevden ziyade eğlence olarak gören Manks kedisi hem kara avcılığında hem de su avcılığında oldukça iyi. Adını İrlanda’daki Man Adası’ndan alan Manks kedisi ada kedilerinde veya sulak coğrafya kedilerinde olduğu gibi suyla iç içe olmaya alışkın. Aslında su, pek çok kedi cinsi için aşılması zor bir engelken Manks kedisi suyu da eğlenceli bir oyun olarak görüyor.

Akvaryum hayvanlarına ilgi duyuyorsanız Manks kedisinden sonra evde balık beslemeniz pek mümkün görünmüyor. Çünkü onun su tutkusu herhangi bir yüzme veya ıslanma keyfinden değil avcılıktan geliyor. Daha az haşere ve kemirgen popülasyonuna sahip adalarda gelişen kedi cinsleri hayatta kalmak için su avcılığına yönelmek zorunda kalıyor. İşte Manx kedisi de böyle. Bugün evlerimizde biz ona hazır yemekler versek de kendisini herhangi bir su birikintisine patisini daldırmaktan alamıyor. Ne de olsa eski alışkanlık…

Avdan veya koruma görevlerinden kalan zamanlarında da harika bir dost olan Manks kedisi şefkatli, yumuşak ve sevecen davranışlarıyla insanların ilgisini üzerinde görmeyi seven bir kedi cinsi. Ona vakit ayırabilen insanların yanında mutlu olan Manks kedisi ev halkından birine daha yakın olabiliyor. Onu sürekli takip etmeyi ve onun yanında olmayı seviyor. Manks kedisi her ne kadar sakin ve yumuşak huylu bir kedi olsa da tümüyle hareketsiz veya sessiz olduğu söylenemez. Hiperaktif değildir fakat orta düzeyde aktiftir. Av temelli oyunlar oynamayı sever ve bu oyunlarda oldukça başarılıdır. Sizin de oyunlarına katılmanızla daha çok eğlenecektir. Bunun yanında konuşkandır. İnsanlarla iletişimi hareketlerden ve oyunlardan ibaret olmayan Manks kedisi orta düzeyde konuşkan bir kedi cinsidir. Sesli iletişimle taleplerini ve duygularını aktarmaktan çekinmeyecektir.

Tüm bunların yanında Manx kedisinin kâşif, meraklı ve akıllı doğası onu yeni ve farklı olana itmektedir. Bu keşfetme arzusu zaman zaman ufak sorunlar çıkarsa da genellikle eğitim süreçleri için büyük bir avantajdır. Dışarı çıkmayı sever, araba gezintilerinden hoşlanır. Bu yüzden gittiğiniz yere yanınızda götürebileceğiniz bir kedidir. Böylece uzun tatillerde gözünüz arkada kalmaz. Öte yandan aklı ve insan odaklılığı onu ev için ideal bir kedi yapar. Kurallarınızı rahatlıkla anlayıp bunlara uymaya çalışır. Kuralları çiğnemekten keyif alan kedi cinslerinin aksine Manx kedisi kurallara uyduğunda insanların ilgisini kazanacağını bilerek buna göre hareket eder.

Çocuklar ve Yaşlılarla İletişimi

Aileye düşkünlüğüyle tanınan Manks kedisi ailenin tüm bireyleriyle harika anlaşabilir. Pek çok türden aileye ve yaşam biçimine kolayca uyum sağlayabilir. Çocuklu ailelerle de aynı şekildedir. Her yaş grubundan çocukla gayet iyi arkadaş olabilir. Manks kedisi yetişkinliğinde veya yavruluğunda çocukların oyun gereksinimlerine ve eğlence anlayışlarına paralel davranışlar sergiler. Bu yüzden hem Manks yavruları hem de yetişkin Manks kedisi çocuklarla birlikte keşfetmekten ve eğlenmekten büyük keyif alacaktır. Çocuklar için de durum farksızdır. Uyumlu bir kedinin kardeşi olmak bir çocuk için harika bir fırsat olacaktır. Kedi çocuk ilişkilerinin sağlıklı yürüyebilmesinde biz yetişkinlerin sorumluluğu esastır. Çocuklarımıza, kedilere davranış konusunda eğitim vermeli ve iki tarafı da ilişkiye zorlamamalıyız. İlk karşılaşmaları denetleyerek sorunlu bir ilişki başlangıcını önlemeliyiz.

Yaşlılar konusunda ise Manks kedisi yine iyi bir arkadaştır. Orta düzeyde hareketliliği ve konuşkanlığı, kedileri seven her yaşlı tarafında tolere edilebilir. Manks kedisi onun sorumluluğunu üstlenebilecek ilgili yaşlılarla anlaşabilir.

Diğer Evcil Hayvanlarla İletişimi

Manx kedisinin uyumlu ve ılımlı doğası yalnızca insanlara karşı değil, diğer evcil hayvanlara karşı da geçerlidir. Onları avlamayı düşünecek kadar çok acıkmadığında evdeki hiçbir hayvanla sorun yaşamayacaktır. Elbette bu hayvanlardan kasıt kuş, balık, kemirgen gibi daha küçük hayvanlardır. Herhangi bir kedinin bu evcil hayvanlarla aynı evi paylaşması her zaman riskli olsa da Manx bu konuda eğitilmeye daha açıktır. Yine de kuşunuzun başına bir şey gelmesini istemiyorsanız Manx kedisini ondan uzak tutmalısınız.

Daha büyük ve zararsız evcil hayvanlar söz konusu olduğunda ise Manks kedisi iyi bir arkadaştır. Kendi cinsinden veya farklı cinslerden kedilerle ve yumuşak huylu köpeklerle çok iyi anlaşabilir. Kedilere uyum sağlama süreci köpeklere uyum sağlama sürecinden daha uzun olabilecektir. Burada hayvanların kendi ilişki biçimleri geçerli olacağından ilişkiye fazla müdahale edilmeden kontrollü tanışma süreçleri sağlanmalıdır. Her iki evcil hayvanın da yavruyken tanışması aralarındaki ilişkinin güçlü olmasını sağlayacaktır. Farklı evcil hayvanlar bir arada yaşayacaksa biz insanlara düşen onlara uygun, güvenli ve kişisel yaşam alanları oluşturmaktır.

Manks Kedisi Tarihçesi

Manks kedisinin efsanevi hikâyelerle yoğrulmuş eğlenceli bir tarihçesi var. Yüzlerce yıldır İngiltere ile İrlanda arasındaki Man Adası’nda yaşayan Manks kedileri daha yakın tarihte dünyada tanınmaya başlamış nadir bir kedi cinsi. Buraya geldiklerinde kuyruklu oldukları ve kuyruklarının buradaki doğal bir mutasyonla kısaldığı biliniyor. Nereden mi? Çünkü tüm evcil kedilerin atasının kuyruklu olduğunu ve kediler için “normal”in kuyruklu olmak olduğunu biliyoruz. Fakat biraz sıkıcı olan bu bilimsel gerçeklere geçmeden önce onun hakkındaki efsanelere ve hikâyelere bir göz atalım.

Manks kedisi hakkındaki hikâyeler onun ortaya çıkışı ve Man Adası’na gelişini anlatan hikâyeler olmak üzere ikiye ayrılıyor. Ortaya çıkışı için imkânsız çiftleşmeler veya Peygamber kıssaları bile öne sürülüyor. Bun efsanelerden ilki Manks kedisinin kuyruğunun tavşan kuyruğunu andıran ponpon gibi görünümünden ileri geliyor. Bu gerçek dışı hikâyeye göre Manks kedisi, bir tavşan ile kedinin çiftleşmesi ile ortaya çıkmış. Bir diğer ilginç hikâyede Manks kedisi’nin Nuh Peygamber’in gemisine son yetişen hayvan olduğu ve kuyruğunun geminin kapısına sıkışarak kısaldığı anlatılıyor. Elbette bu da gerçek dışı. Bunlar Man Adası sakinleri tarafından anlatılagelmiş eğlenceli hikâyelerden ibaret.

Manks kedisinin Man Adası’na gelişi ile ilgili hikâyelerse biraz daha akla yatkın. Daha öncesinde hiçbir evcil kedinin anavatanı olmayan adaya bu kedilerin bir yerden gelmiş olması gerekiyor. Bu gereklilik de daha tutarlı hikâyelerin oluşmasına sebep oluyor. Bu hikâyelerin hepsi de kedilerin gemilerle taşındığını gösteriyor. Hangisine inanırsak inanalım bu bir gerçek. Çünkü eski zamanlarda insanlar savaş ve ticaret gemilerinde haşerelerle mücadele için kedilere ihtiyaç duyuyordu. Manks kedisinin kökeni ister Man adası yakınlarında batan bir İspanyol gemisi olsun ister Fenikeli tüccarların Japonya seyahatine dayansın isterse de Viking deniz savaşçılarının yardımcı kedileri olsun. Her halükârda dışarıdan bir bağlantı kurulması gerekiyor. Kesin köken bilgisi için ise bu alandaki genetik çalışmaları beklemek zorundayız.

Daha yakın tarihe ve belgelenmiş kayıtlara bakılacak olursa Manks kedisinin Avrupa’da biraz daha tanınır olduğunu görebiliriz. Dünyanın geri kalanında daha geç tanınmasına karşın yine de erken bir tarih olarak kabul edilebilecek olan 1880 yılında Manks kedisi Amerika’ya taşınıyor. Bu kediler anavatanları olan Man Adası’ndan getirilmişti. İngiltere’de 1901 yılında ilk Manks kedisi kulübü kurulunca tanınırlığı biraz daha kurumsallaşmaya başladı. Hatta Birleşik Krallık Kralı VIII. Edward’ın da bir Manks kedisi hayranı olduğu biliniyor. Bunlar gibi onun şöhretini artıran olaylardan oluşan Manks kedisinin tarihinde dönüm noktası ise elbette saygın kedi dernekleri tarafından tanınması oluyor.

Günümüzde CFA, TICA ve diğer saygın kedi kuruluşları tarafından tanınan Manks kedisi dünyada artan bir popülariteye sahip. Fakat cinsin yetiştirme zorlukları ve gen havuzunun çok geniş olmaması sebebiyle cinsin popülasyonu ona olan talebi karşılamaya yetmiyor.

Manks Kedisi Fiziksel Özellikleri

Manks kedisini kısa kuyruğuyla tanıyoruz. Fakat görünüm özellikleri bununla sınırlı değil. Onu, kısa kuyruğundan sonra en iyi tanımlayan şey yuvarlak vücut hatları olabilir. Tıpkı bir pandanınki gibi. Öyle ki Manks kedisinin silueti birkaç daire kullanılarak çizilebilir. Baş, boyun, gövde, kalça hatta kulakları çizmek için bile daireler kullanmak yeterli. Yuvarlak hatlar kısa tüylü ve uzun tüylü Manks kedisi için de geçerlidir.

Yüz ve Kafa Yapısı

Manks kedisinin yuvarlak hatları vücudun hemen her yerinde olduğundan çok yüz ve kafada belirginleşir. Tombul yanakları, şişkin gıdığı, açık gözleri, kısa ve kalın boynu bu görüntüyü destekler.

Kafa

Manks kedisinin kafası önden bakıldığında neredeyse tam bir elips, profilden ise tepesi kesik bir koni şeklindedir. Her iki şeklinde daire tabanlı olduğu düşünülecek olursa yüzünün sevimli ve çizgi film karakterini andıran yapısı öne çıkar. Burun kemeri geniştir ve alından burun ucuna doğru hafifçe bir kavis çizer. Güçlü ağzının genişlik, uzunluk oranında uzunluk öne çıksa da kafanın eliptik şekli bu uzunluğu maskeler.

Kulaklar

Kulaklar arası genişlik ortanın biraz üstündedir ve kulaklar dışarıya doğru açılıdır. Kulakları tabanda genişken uca doğru incelir ama hiçbir zaman sivrilmez ve yuvarlak bir kavisle sonlanır. Kulak tüyleri seyrektir.

Gözler

İri gözler dolgun ve neredeyse tam yuvarlak şeklindedir. Gözlerin dış köşeleri kulaklara doğru (yukarı) hafifçe eğimlidir. Göz rengi ve tüy rengi ilişkilidir. Yeşil, ela bakır renklerinde olabilir.

Vücut Yapısı

Manks kedisinin vücut yapısı kaslı ve güçlü olmanın yanında kaba bir görünüme sebep olmaz. Vücut şekli düzgün ve biçimlidir. Özellikle arka tarafları daha güçlüdür ve bu iyi bir atlayıcı olmasını sağlar.

Gövde

Manks kedisinin gövdesi düzgün bir yuvarlak köşeli dikdörtgen şeklindedir. Bu şekil neredeyse kusursuzdur. Onun birkaç daireyle çizilebilecek siluetini destekler. Yalnızca göğüs ve karın kısmı bu dikdörtgende biçim değişiklikleri gösterir. Göğsü geniş ve açıktır. Bununla birlikte genellikle şişkin olan göğüs gövde şeklini çok bozmaz. Karın ise diğer kedilere kıyasla biraz daha içe doğru eğimlidir. Bu kolaylıkla fark edilebilir.

Bacaklar ve Patiler

Bacak kemikleri iri, sağlam ve güçlüdür. Kısa ön ayakları göğsünün açık ve derin görünümünün gölgede kalmasını engeller. Arka bacaklar kalçadan itibaren çok daha güçlü ve kaslıdır. Daha uzun olan bu arka ayaklar iyi bir sıçrayıcının tipik özelliğidir. Öte yandan bu durum kalçanın omuzlardan yüksekte kalmasına sebep olur.

Kuyruk

Kuyruk mu? O ne ki 😊 Hemen korkmayın, Manks kedisi genellikle kısa da olsa bir kuyruğa sahip. Kısa dediysem normal kedilerin kısa kuyrukları gibi düşünmeyin. Gerçekten kısa. Birkaç cm’yi aşmayan kuyruk boyu ve kuyruğun ponpona benzeyen yapısı Manks kedisi için ayırt edici özellik. Başka birkaç soyağacında daha görülen bu kısa kuyruk özelliği Manks kedisi için biraz daha farklı. Çünkü üzücü bir şekilde birtakım sağlık sorunlarına sebep olabiliyor. Sağlık bölümünde bunu daha detaylı inceleyeceğiz.

Manks kedisi tamamen kuyruksuz olabildiği gibi kısa bir kuyruğa veya düşündüğümüzün aksine tam bir kuyruğa da sahip olabilir. Bu durum daha çok kedi yarışmaları ve gösterileri için önemlidir. Tamamen kuyruksuz kediler veya küçücük bir çıkıntı şeklinde kuyruklular farklı kategorilerde değerlendirilirken diğerleri bu kategoriye dahil edilmezler. Aslında Manks kedisi her iki geni de taşır. Yani iki kısa kuyruklu çiftleştiğinde bile (bu yavrular için tehlikeli bir durumdur) uzun kuyruklu yavrular doğabilir. Hatta bir doğumda her çeşit kuyruktan yavru doğabilir. Uzun kuyruklu Manks yavruları cinsin yetiştirilmesinde önemli bir yere sahiptir. Çünkü az önce de belirttiğim gibi iki kısa kuyruklunun çiftleşmesi genellikle ölümcül sonuçlara sebep olur.

Tüy Çeşitleri

Manks kedisi kısa tüylü veya uzun tüylü olabilir. Tüy uzunluğunun farklı olması onu ayrı bir cinse dahil etmeye yetmez. Kısa tüylüler iki katmanlı, sert dokulu ve parlak tüylere sahiptir. Uzun tüylülerin tüyleri ise yine parlak ve iki katmanlıdır ancak daha yumuşak bir dokudadır.

Manks kedisinin tüy renkleri ise çok geniş bir yelpazededir. Bu çeşitlilik öylesine geniştir ki neredeyse bir kedinin sahip olabileceği her renk ve deseni kapsar. Bu yüzden Manks kedisi için kabul edilmeyen renk ve desenleri saymak daha mantıklı olacaktır. Kısa veya uzun tüylü bir Manks kedisi çikolata, lavanta, beyaz renklerinin kombinasyonları ile Himalaya deseni Manks kedisi için kabul edilmemektedir.

Ağırlığı ve Boyutları

Manx kedisi ortalama vücut ağırlığı 3 kg – 5,5 kg aralığındadır. Erkekler tipik olarak dişilerden daha ağırdır. Erkeklerin minimum ağırlığı için 4 kg sınır olarak kabul edilebilir. Erkek ve dişilerin boyları ise 30 cm – 40 cm aralığındadır.

Manx Kedisi Bakımı

Manks kedisinin bakımı genetiğe dayalı yaygın hastalıklardan birine yakalanmamış bir Manks kedisi için oldukça kolay ve standarttır. Herhangi bir kısa veya uzun tüylü bir kedi cinsinin bakımından pek bir farklılığı yoktur. Manks kedisinin kuyruğunu etkileyen gen sebebiyle ihtiyaç duyabileceği özel bakım gereksinimleri için veterinerinizle görüşerek bilgi alabilirsiniz.

Beslenme

Manks kedisi normal şartlar altında özel bir diyete ihtiyaç duymaz. Herhangi bir kedi için geçerli olan yüksek protein ve düşük karbonhidrat ile düzenli öğünler ve aynı yemekler beslenme gereksiniminin temel kurallarıdır. Bunun yanında diyetinde yapılacak değişikliklerin kademeli ve yavaş yavaş yapılması gerekir. Beslenme gereksinimleri bu kadardır ancak Manx kedileri kısa kuyruk özelliğini veren genler sebebiyle dışkılama veya sindirim sorunlarından muzdarip olabilir. Bu durumda ona uygun bir diyet için mutlaka bir veteriner hekime başvurulmalıdır.

Temizlik

Temizlik konusunda ise temel gereksinim tüylerin taranmasıdır. Kısa tüylülerde haftada 2 kez, uzun tüylülerde ise 3 kez tarama yeterli olacaktır. Manks kedisi çift katmanlı uzun tüyleri sebebiyle biraz fazla tüy dökebilir. Kedinizin tüy dökme, dolaşma, keçeleşme durumlarına göre tarama sıklığı artırılabilir.

Taramaya ek olarak temel temizlik gereksinimleri giderilmelidir. Kediler için üretilmiş diş macunu, diş fırçası gibi ürünlerle günlük ağız bakımı yapılmalıdır. Manks kedisinin kendi temizlik yöntemiyle temizleyemeyeceği kulak ve göz çevresi enfeksiyona karşı korunmalı ve gerektiğinde yumuşak, nemli bir bezle silinerek temizlenmelidir. Kedinizin kişisel eşyaları da sizinkiler gibidir. Nasıl ki her öğünde temiz tabak kullanarak yemek yiyorsak kedinizin de mama kabı, su kabı, tuvalet ve oyuncak gibi kişisel eşyaları düzenli olarak temizlenmelidir. Bunlara ek olarak Manks kedisinin tuvalet temizliğine ayrı bir özen gösterilmelidir. Uzun tüylüler başta olmak üzere tüm Manks kedileri tuvalet konusunda biraz sorunlu olabilir. Bu yüzden her tuvalet sonrasında anüs çevresi kontrol edilmeli ve gerektiğinde temizlenmelidir.

Manks Kedisi Sağlık Durumu

Manx kedisi kendine has genetik mutasyonu sebebiyle ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabileceği gibi herhangi bir kedinin geçirebileceği yaygın kedi hastalıklarına da yakalanabilir. Buna rağmen dayanıklı bir kedidir.

Pek çok saygın kedi derneği Manx kedisinin yetiştirilmesi için cins standartları ve yetiştirme kuralları belirlese de bazı kedi otoriteleri Manx kedisinin üremesine açıkça karşıdır. Bunun sebebi kısa kuyruk geninin sebep olduğu yaygın kalıtsal hastalıklardır. Bu konuda etik tartışmalar devam etse de Manx kedisinin üremesini engelleyecek bir durum şimdilik söz konusu değildir.

Sağlık Sorunları

Manx kedisi genetik mirası sebebiyle aşağıdaki hastalıklara yatkınlık gösterebilir:

• Manx Sendromu: Kuyruk aslında omurganın devamı niteliğinde bir organdır ve Manx kedisinde kuyrukla birlikte omurga da kısalmaktadır. Bu durum normalden fazla kısalmaya sebep olduğunda omurga, omurilik, beyin, bağırsaklar, arka bacaklar ve mesane risk altındadır. Manx kedisine has bu hastalık kedinin yaşam süresini ciddi anlamda düşürebilir. Manx sendromu yaşayan kediler için ortalama yaşam beklentisi 5 yıldır.
• Megakolon: Dışkılamayı zorlaştıran bir sindirim sistemi hastalığıdır.
• Intertrigo: Cilt enfeksiyonu.
• Kornea distrofisi

Yaşam Süresi

Manks kedisinin ortalama yaşam beklentisi 8 – 12 yıl aralığındadır. Bununla birlikte sağlıklı bir Manks kedisi 15 yıla kadar yaşayabilir.

Manks kedisi hakkında siz neler biliyorsunuz? Kısa kuyruklu kedilerin sağlıklı olduğunu düşünüyor musunuz? Manks kedisinin en sevimli kişilik özelliği sizce hangisi?

Yorumlar bölümünde bu soruları cevaplayarak veya Manks kedisi hakkında deneyimlediklerinizi yazarak siz de ailemize katkıda bulunabilir ve kediler hakkında bildiklerimizin artmasını sağlayabilirsiniz.

Share: