Ocelot, kürk ticareti sebebiyle 1980’lerde neredeyse nesli tükenecek bir kedi cinsiydi. IUCN Kırmızı Listesi’ndeki Ocelot hakkında bilgiler verdik.
Kedigiller familyasının Leopardus cinsine mensup bir tür olan Ocelot Amerika Birleşik Devletleri ile Kuzey Arjantin arasındaki tüm ülkelerde, özellikle Kuzey Orta Amerika, Güney Amerika’nın kuzeydoğusu ve kuzey batısında, Orta Güney Amerika’da yoğun kümeler hâlinde yaşar. Yanaklarında iki siyah çizgi vardır ve bu çizgiler, insanlardaki parmak izi gibi Ocelotları da birbirinden ayıran bir işarettir. Her bir çizgi eşsizdir. Ocelot özellikleri nelerdir? nesli tükeniyor mu? davranışı nasıldır? bu gibi sorulara cevap verdiğimiz içeriğimizde Ocelot hakkında her şeyi bulabilirsiniz.
Ocelot Özellikleri
Bilimsel adı Leopardus pardalis olan Ocelot, leopardus cinsinin en büyük üyesidir. Tüyleri, yakın akrabaları olan Margay cinsinden daha kısa, daha az yumuşak ve kalındır. Karın tüyleri beyaz olmasına rağmen sırt tüyleri kirli beyazdan sarıya ve kırmızımsı griye kadar değişiklik gösterir. Kurak, çalılık bölgelerde yaşayan Ocelot’un, tropik ormanlarda bulunanlardan daha gri katları vardır.
Yani kürk renkleri habitata göre değişim gösterir. Tamamen siyah olanları da görülmüştür ancak nadirdir. Ocelot’u, Margay ve Oncilladan ayıran en belirgin özelliği daha büyük ve ağır olması ayrıca diğerlerinden kısa bir kuyruğa sahip olmasıdır. Vücut ölçülerine oranla büyük pençeleri vardır. Bu yüzden İspanyolca da büyük ayaklar anlamına gelen ‘‘Manigordo” ismiyle anılırlar. Gözleri kahverengidir ancak aydınlatıldığı zaman altın renginde yansır.
Vücut yapısı
Genellikle Ocelot’un merkezi sarı noktalı olan yuvarlak kulakları vardır. Her iki kulağının da arkasında beyaz birer benek vardır. Bacakların iç kısımlarında bir veya iki tane enine çizgiler bulunur. Yüz kalıpları çok belirgindir. Bu durum kolayca tanınmalarına izin verir. Yanaklarında belirgin ve eşsiz iki siyah çizgi vardır. Başlarında ve uzuvlarında bulunan benekler küçüktür. Kuyrukları halkalıdır. Sırt bölgesinde koyu renkli benekleri olan eşsiz bir kürkleri vardır.
1960’ların başından 1980’lerin ortasına kadar Batı toplumunda Ocelot kürklerinden yapılan paltolar yüksek fiyatlara satılmıştır. Sonrasında türü korumak adına bu vahşi eylem yasaklanmıştır. Ön patileri arka patilerinden daha geniş ve pençeleri vücut ölçülerine oranla daha büyüktür. Birçok cinste olduğu gibi üçüncü bir azı dişi yoktur. İçbükey bir ağza ve 30 adet dişe sahiptirler.
Ağırlığı ve Boyutları
Dişilerin ağırlığı 7-12 kg, erkeklerin ağırlığı ise 7-15,5 kg arasında değişmektedir. Uzunlukları ise 65 ile 97 cm arasındadır. Erkekleri dişilerine oranla daha iridir. Ayak izleri yaklaşık 2 cm X 2 cm boyutlarındadır.
Yaşam Alanı
Habitat olarak tropikal ormanları, savan otlakları, bataklıkları ve dikenli çalılık bölgeleri tercih ederler. Yüksek av mevcudiyetine sahip su kaynaklarına yakın habitatlarda bulunurlar. Genellikle 1.200 m’nin altındaki yüksek bölgelerde yaşarlar, ancak 3.800 m’de de görüldükleri olmuştur. Habitat seçerken birinci gereksinimleri yoğun bitki örtüsüdür. Açık alanlarda yaşamayı tercih etmeyen Ocelot, yalnızca hava bulutlu olduğunda veya ay doğumuyla açık alanlara çıkar.
Yaşam Süresi
Vahşi doğada 7 ila 10 yaşına kadar yaşayabilir. Özellikle 1960’ların başından 1980’lerin ortasına kadarki dönemde egzotik evcil hayvan olarak çok popüler bir cinstir. Ayrıca hayvanat Bahçelerinde de tutsak tutuluyorlardı. Max Planck Demografik Araştırma Enstitüsünden alınan verilere göre tutsak olarak yaşam süreleri ortalama 20,3 yıldır. Bilinen en eski tutsak olan ve en uzun yaşayan Ocelot, Phoenix Hayvanat Bahçesi’nde 21,5 yaşına kadar yaşamıştır.
Ocelot Davranışı
Birçok kedi cinsinde olduğu gibi Ocelot da yalnız yaşamayı tercih eden bir cinstir. Genellikle tek başına seyahat eder. Erkekler dişilere oranla daha fazla seyahat eder. İletişimlerini miyavlayarak kurarlar. Sadece potansiyel eşlerinin dikkatlerini çekmek istedikleri dönemlerde uluyarak onları kendilerine yaklaştırırlar.
Karasal bir cinstir ancak yüzme, tırmanma ve atlamada da oldukça iyilerdir. Günün 12 saatten fazlasını aktif ve seyahat hâlinde geçirirler. Bu süre zarfında 1,8 ila 6,7 km yol gidebilirler. Geriye kalan sürede içi boş ağaçlarda, sık bitki örtülerinin ortasında veya dallarda uyurken bulunabilir.
Av ve Beslenme
Çok yetenekli avcılardır. Avlama sonrasında öldürdükleri alanda yerler ve kalıntıların üstünü örterler. Beslenme çeşitliliği oldukça fazladır. Diyeti; %65-66 oranında küçük kemirgenler, %12-18 oranında sürüngenler, %6-10 oranında orta boy memeliler, %4-11 oranında kuşlar ve %2-7 oranında kabuklular ve balıklardan oluşur. Genellikle öncelikli olarak 1 kg’dan daha hafif hayvanları tercih ederler.
Keskin koku ve görme duyularına sahiptirler. Avı bulmak, takip etmek, bölgesel sınırlarını belirlemek için koku duyularını kullanırlar. Geceleri avlanmak içinse dürbün görüşüne sahip olan gözlerini oldukça aktif kullanırlar. Bir Ocelot, enerji gereksinimini karşılamak için her gün 600-800 gr yiyeceğe gereksinim duyar.
Üreme
Ocelot çok eşlidir ve kızgınlık sırasında dişiler, evcil kedilerde de olduğu gibi yüksek sesle ulurlar. Bu sesler potansiyel eşlerini kendilerine çekmek içindir. Yıl boyunca herhangi bir zamanda çiftleşme yetisine sahiptirler. En yoğun çiftleşme mevsimi coğrafi olarak değişiklik göstermektedir. Arjantin ve Paraguay’da sonbaharda, Meksika ve Teksas’ta sonbahar ve kış aylarında daha yoğun çiftleşme gözlemlenmiştir. Çiftler oluştuktan sonra günde 5 ila 10 kez çiftleşirler. Bu çiftleşmeler sonrasında gebe kalma olasılığı %60’tır.
Bu cinsin dişileri 18 ila 22 aylıkken cinsel olgunluğa ulaşır. 13 yaşına kadar üreme döngülerini sürdürürler. Hamile olmayan bir dişide her 25 günde bir dört ila beş günlük bir kızgınlık dönemi görülür. Erkekleri ise 15 aylıkken cinsel olarak olgunlaşabilirler ancak spermatogenez 30 aylıkken başlar. Güney Brezilya’da yapılan bir araştırmada sperm üretiminin yaz aylarında zirve yaptığı görülmüştür.
Hamile kaldıktan sonra dişiler, doğumun gerçekleşeceği kalın çalılık alanın içinde bir yuva oluşturur. Gebelik 79 ila 85 gün sürer. Yavru kedilerin sayısı 1 ila 3 arasında değişir. Yavrular doğumda 200 ila 340 g arasında bir ağırlığa sahiptir. Yavru kediler yaklaşık 6 aylıkken sütten kesilir ve 8 – 10 aylıkken yetişkin boyutuna ulaşır. 2 yıla kadar annelerinin yanında kalırlar ve sonrasında dağılarak kendi bölgelerini kurmaya başlarlar.
Ocelot Koruma Durumu
Ocelot, Amerika’daki geniş dağılımı sebebiyle IUCN kırmızı listesinde en az endişe veren olarak listelenmiştir. Bazı Amazon havza bölgelerinde istikrarlı bir nüfusu olduğu tahmin edilmektedir. Öte yandan Teksas’ta Ocelot yaşam alanını oluşturan verimli topraklar tarım sebebiyle kaybedilince beslenmelerini zorlaştıracak bölgelere gitmek zorunda kalmaktadırlar. Bu durum açlık sebebiyle ölümlere yol açar.
Batı’da kürk ticaretindeki popülerliği nedeniyle 1980’lerin ortalarında Ocelot kedilerinin nesli neredeyse tükenmişti. Nesli tehlike altında olan yabani hayvan ve bitki türlerinin uluslararası ticaretine ilişkin 1975 Sözleşmesi’nin (CITES) oluşumuna neslinin tükenmesi endişesi katkıda bulunmuştur. Ocelot kürkünün satışı 1980’lerde önemli ölçüde azalmıştır ve artık hayatta kalmaları için bir tehdit olarak görülmemektedir.
Diğer bir tehdit de uluslararası evcil hayvan ticareti olmuştur. Anne kediler öldürülerek Ocelot yavruları toplanıp sonrasında turistlere satılmaktadır. Birkaç ülkede yasaklanmış olmasına rağmen, evcil hayvan ticareti varlığını sürdürmektedir. Orta ve Güney Amerika’nın bazı bölgelerinde Ocelot hâlâ birkaç yerel pazarda satılmaktadır.
Arjantin, Brezilya, Bolivya, Kolombiya, Kosta Rika, Fransız Guyanası, Guatemala, Honduras, Meksika, Nikaragua, Panama, Paraguay, Surinam, Trinidad ve Tobago, Amerika Birleşik Devletleri, Uruguay ve Venezuela’da Ocelot avcılığı yasaklanmıştır. Peru’da ise avlanmayla ilgili düzenlemeler yapılmıştır.
