Kongo Nehri’nin iki yakasındaki ormanlarda vahşi bir yaşam süren Afrika altın kedisi hakkında merak edilen her şeyi içeriğimizde sizin için derledik.
Afrika altın kedisi, boyutları, davranışı ve diğer özellikleriyle alıştığımız “kedi” görüntüsünün dışında, hayvan belgesellerinde izlediğimiz kedilere daha yakın vahşi bir kedi cinsi. Uzun ve sivri kulaklarının ucundaki siyah tüyler sebebiyle “karakulak” cinsine dahil olan bu kediler yalnız yaşayan ve hayatta kalmak için avlanmaktan başka çaresi olmayan orta boylu kediler.
Afrika altın kedisi tehlikeli mi? Afrika altın kedisi nerede yaşar? Afrika altın kedisi özellikleri nelerdir? Bu sorular gibi pek çok soruyu yanıtlayarak Afrika altın kedisi hakkında merak edilen her şeyi derlediğimiz içeriğimiz sizlerle.
Afrika Altın Kedisi’nin Özellikleri
Afrika altın kedisi, bilimsel adıyla Caracal aurata, daha yaygın bir vahşi kedi cinsi olan Karakulak Kedisi‘nin bir türüdür. Genellikle Afrika’nın ekvatoral bölgelerinde yaşayan Afrika altın kedisi adını tüy renklerinden almaktadır. Oldukça büyük boyutlara ulaşabilen Afrika altın kedisi kısa organlarının verdiği tıknaz görünümüne rağmen ağaçlarda avlanan atik bir avcıdır. Bazı vahşi kedilerin aksine evcil kedilere neredeyse hiç benzemeyen vücuduyla ilk görüşte avcı izlenimini veren bu vahşi kedi iki alt türünde farklı özellikler sergilese de bunlar sadece fiziksel veya görsel farklıdır. Özünde her Afrika altın kedisi vahşi yaşamın tüm gerekliliklerine mükemmel adapte olmuş gerçek vahşi kedilerdir.
Vücut Yapısı
Ağaçlara tırmanacak kadar güçlü, yerde av kovalayacak kadar hızlı ve zorlu iklim şartlarından etkilenmeyecek kadar dayanıklı… Afrika altın kedisi işte tüm bu özellikleri benzersiz vücudu sayesinde gösteriyor. Ona yakın boyuttaki kediler arasında bir kıyas yapıldığında tıknaz ve kısa bacaklı olduğu söylenebilse de bunun neredeyse hiçbir önemi yok. O, yine de ihtiyacı olan tüm fiziksel aktiviteleri rahatlıkla yapabilecek kadar atik ve atletik bir kedi cinsi.
Afrika altın kedisine adını veren şeyin tüyleri olduğunu düşünmemizin önünde hiçbir engel yok. Çünkü tüy renkleri ve desenleri ciddi farklılıklar gösterse de Afrika altın kedisi için kızıl-sarı tonlar vazgeçilmezdir. Bu da ona “altın” yakıştırması yapabilmemiz için yeterlidir. Tüyleri turuncu, kahverengi, kestane ve gri tonları arasında değişkendir fakat görünen renk genelde sarı ve kızıl tonları olarak tasvir edilebilir. Nadiren de olsa siyah renk veya daha daha farklı renkler de görülebilir. Desenleri ise çok çeşitli değildir. Genellikle siyah çerçeveli leopar benekleri veya daha küçük boyutlarda ve tüylerin genel renginin koyu tonlarında çerçevelenmiş benekler ya da lekeler farklı desenler oluşturur. Afrika altın kedisine “Karakulak” adını verense kulakların arka-üst kısımlarındaki koyu renk tüylerdir.
Ağırlığı ve Boyutları
Afrika altın kedisi alışılmışın dışında seyreden bir ağırlık aralığına sahiptir. 3,5 – 18 kg arasında değişen vücut ağırlığıyla kimi bireyler ortalama bir evcil kedi boyutlarındayken kimileri çok daha büyüktür. Erkekler 11 – 14 kg ortalama ağırlıkla dişilerden daha büyüktür. Cins içindeki ağırlık farklarında genetik faktörler etkili olduğu gibi bireyin yaşam alanındaki aktivite seviyesi ve av potansiyeli de etkili olabilmektedir. Afrika altın kedisinin yatay uzunluğu (kuyruk hariç) 61 – 102 cm aralığında değişebilir. Erkeklerin ortalama boyu 74 cm, dişilerin ise 71 cm’dir. Dikey uzunluğu 40 – 50 cm olan Afrika altın kedisinin kuyruk boyu ortalama 16 – 46 cm’dir
Yaşam Alanı
Afrika altın kedisi yukarıda da bahsettiğimiz gibi Afrika’nın ekvatoral bölgelerinde yaşar. Bu coğrafi sınır içinde farklı habitatlar görülebilir. Başlıca yaşam alanı sık ormanlardır. Bu sık ormanlar içerisindeki küçük çalıları saklanma amaçlı kullanıp genellikle ağaçlarda avlanır. Çok sık olmasa da ormanları çevreleyen savanada da yaşayabilir. Burayı tercih etmesinin temel sebebi ise buralarda yaşayan yoğun kemirgen popülasyonudur. Yine nadiren de olsa dağ ormanlarında da yaşayabilir. Tüm bu bölgeler Sierra Leone’dan Kenya’ya kadar uzanan coğrafi aralığı kapsar. Kongo Nehri Afrika altın kedisi için önemli bir sınırdır. Bahsettiğimiz iki alt türü Kongo Nehri ayırır.
Bu tür olmasa da bu türü kapsayan cinse mensup karakulaklar Türkiye’de de görülmektedir. Hızla düşen popülasyon ile ülkemizde nesli tükenmek üzere olan karakulaklar koruma altındadır.
Yaşam Süresi
Afrika altın kedisi zorlu bir coğrafyada yaşaması ve gözlemlenmesi zor olması sebebiyle yaşam süresi için kesin veriler elde edilememiştir. Doğal yaşamındaki yaşam beklentisi tam olarak bilinmese de bilimsel sebepler gibi gerekçelerle insan gözetiminde yaşayan Afrika altın kedilerinin ortalama yaşam süresi 15 yıldır. Ayrıca 21 yıla kadar yaşayanları da kaydedilmiştir.
Afrika Altın Kedisi’nin Davranışları
Yalnız ve gizemli… Afrika altın kedileri birkaç tekil örnek dışında yalnız yaşamakta, avlanma ve çiftleşme gibi yaşamsal gereksinimler dışında kendi türüyle ya da diğer türlerle karşılaşmaktan kaçınmaktadır. Bu da onun hakkında, özellikle de davranışı hakkında çok şey bilmemizi engellemektedir. Çoğu vahşi kedide olduğu gibi insanla karşılaştığında da utangaç bir tavır sergileyip hemen uzaklaşmayı ve ortadan kaybolmayı tercih eder. Nadiren saldırgan olabilir. Bir tehdit unsuru gördüğünde kendisinden çok daha büyük bir canlı olan insana bile saldırmaktan çekinmeyecektir. Özellikle, insanların gözetiminde tutulan Afrika altın kedilerinin agresif davranışlar sergilediği gözlemlenmiştir.
Öte yandan birtakım araştırmacıların kayıtlarına göre iki Afrika altın kedisinin birlikte seyahat ettiği de kaydedilmiştir. Bu da tür içinde tek eşlilik veya aile kurma gibi davranışların örnekleri olduğunu düşünmemizde etkilidir. Ancak genel kanı çok eşli oldukları ve yalnız yaşadıkları yönündedir.
Bu kedilerin ne zaman aktif olduğu konusunda da ciddi kararsızlıklar vardır. Kimi araştırmacılar alacakaranlık veya seher vakti aktif olduğunu söylese de çoğunlukla gece avlandıkları gözlemlenmiştir.
Av ve Beslenme
Ormanlık alanda gece avlanan Afrika altın kedisi genellikle 300 gramdan hafif kemirgenlerle beslenir. Bunun dışında kuşlar, balıklar, sürüngenler, küçük memeliler hatta bazı maymunlar bile Afrika altın kedisi için av olabilir. Aç kaldığında leş yediği de gözlemlenmiştir.
Afrika altın kedisinin avcısı ise leopardır. Bu yüzden leoparların yaşadığı bölgelerden kaçınmaya çalışır.
Üreme
Üremeleri konusunda elde neredeyse hiçbir veri yoktur. En azından doğal yaşamda nasıl çiftleştikleri ve üredikleri bilinmemektedir. Afrika altın kedisinin üremesi konusunda bildiklerimiz doğada yaşamayan bireylerden öğrendiklerimizdir ancak bu bilgiler de çok sağlıklı değildir. Çünkü çoğu hayvanın doğadaki davranışları esaret altında farklılaşabilir.
Eldeki bilgilere göre Afrika altın kedisi 75 – 78 gün süren gebelikten sonra 1 – 3 yavru doğurur. Yavrular 195 – 235 gr aralığındadır. 6 haftalıkken sütten kesilir ve 6 – 12 aylıkken cinsel cinsel olgunluğa erişirler.
Afrika Altın Kedisi Korunma Durumu
Afrika altın kedisi popülasyonun azaldığı bilinmektedir. Bunun sebebi her hâlükârda insanlardır. Yerliler Afrika altın kedisini eti veya kuyruk, diş gibi çeşitli uzuvları için avlamaktadır. Burkina Faso, Benin, Angola, Gana, Kongo, Kenya, Liberya, Fildişi Sahili, Ruanda, Nijerya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Sierra Leone’da avcılığı kısıtlanmıştır. Afrika altın kedisi avcılığı çok yaygın bir uygulama değildir ve popülasyon düşüşünde küçük bir rol oynar. Ancak Afrika ormanlarının kesim sebebiyle yok olması, Afrika altın kedisinin yaşam alanını daraltmakta ve hayatta kalmak için rekabeti artırmaktadır. Asıl popülasyon düşüşü de ormanların yok olmasından kaynaklanmaktadır.
Afrika altın kedisinin en sıra dışı özelliği sizce nedir? Bu soruları yanıtlamak ya da Afrika altın kedisi hakkında fikrinizi bizimle paylaşmak isterseniz hemen aşağıdaki yorumlar bölümüne gelebilir ve ailemizin kediler hakkında bildiklerine katkıda bulunabilirsiniz.
