Kedilerde kalça kırığı ve çıkığı meydana geldiğinde hemen veterinere yetiştirilmelidir. Ne kadar geç kalınırsa tedavisi o kadar zorlu olabilir.
Halk arasında hep “kediler dokuz canlıdır, hep dört ayak üstüne düşerler ve kediler dayanıklıdır” cümlelerini duyarız. Aslında bunların bir gerçeği yoktur, çünkü yüksekten düşen bir kedinin canı gittiğinde 8 kalmaz; aksine hayatını kaybetmiş olur. Çünkü kedilerin en hassas oldukları yer eklemlerinin ve kaslarının zarar görmesidir.
Kediler hareketli canlılar oldukları için kemiklerinde kırık ve çıkık meydana geldiği zaman resmen hayatları kararmış olur. Kediler bu gibi olumsuz durumları yaşadıklarında hemen tedavi edilmezlerse sakat kalabilirler veya bacakları hiç tutmayabilir. Sokak veya ev kedisi fark etmeksizin kedilerde çıkık veya kırık fark edildiğinde mutlaka alanında uzman veterinere gidip tedavisi yapılmalıdır.
Kedilerde Kalça Kemiği Kırığı
Kedilerde kalça kemiği kırığı (pelvis ve kalça eklemi kırığı) maalesef sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Genellikle kedilerin yüksekten düşmesi, arabaların altında kalmaları, kalçalarına büyük taş veya yabancı cisim gelmesi, trafik kazası, araba tekerleğinin kalçalarından geçmesi, büyük bir darbe almaları vb. gibi olaylardan kaynaklanır.
Bu üzücü olaylara maruz kalan kediler kalçalarında ciddi anlamda acı hissederler. Mesela insanların kolu veya bacağı kırıldığında inanılmaz acı hissederler. Kediler de aynı acının belki de daha şiddetlisini hissederler. Özellikle kalça kırığı bölgesine dokunulduğunda yüksek sesle acı acı miyavlarlar ve kendilerini hareket ettirerek kaçmaya çalışırlar.
Kedilerde kalça kemiği kırığının çeşitleri vardır: parçalı kemik kırığı, kemiğin bir bölümünün çatlaması, kemiğin bir bölümünün kırılması, kemiğin basit kırılması, kemiğin parçalı kırılması, komplike kırık, kemiğin açık kırılması şeklindedir. Tüm kalça kırığı kemiğinin kırılma çeşitleri zor ve acılıdır ama özellikle kemiğin parçalı ve açık kırılması oldukça zordur.
Açık kırık şeklinde kırılan kemiğin bir bölümü kalçaya batar, organlara denk gelebilir veya beline kadar gidebilir. Bu kırık dışarıdan da çıplak gözle rahatlıkla görülebilir. Kedilerde kalça kırığı kendiliğinden iyileşemeyeceği için mutlaka tedaviye ihtiyaç vardır. Hangi kalça kemiği kırığı çeşidi görülürse görülsün kediyi fazla sarsmadan sıkıca tutarak hemen veterinere yetiştirilmelidirler.
Tedavisi
Her veterinerin uzman olduğu bir bölüm vardır. Özellikle cerrahi ve ortopedi alanında uzmanlık yapmış veteriner bulunmalıdır. Kalçası kırık olan kediye ilk önce fiziksel muayene yapılır. Daha sonra görüntüleme merkezine alınarak kırılan kemik çeşidi öğrenilir. Kedinin kalça kemiği kırığının çeşidine, yaşına, cinsine, sağlığına ve bağışıklık sistemine göre en uygun tedavi yöntemi belirlenir.
Kedilerde kalça kırığı görüldüğünde ameliyat, sabitleme veya kafes tek çaredir. Bazı insanlar, kedilerinin kalça kırığı olduğunu bildikleri halde imkanlarından dolayı veterinere götüremiyorlar veya götürmüyorlar. Kedi o halde beklerse kırık yanlış olarak kaynar ve kedi hayatını bu şekilde devam ettirir. Bazen de kemik yanlışlıkla bile kaynamaz ve kedi kalçası dahil arka ayaklarını kullanamaz. Maalesef iç kanama da meydana gelebilir ve kedi hayatını kaybedebilir.
Sahipler, kedilerini veterinere götürmek yerine insanların gittiği “kırık çıkıkçı” diye adlandırılan kişilere götürürler. Bu ne kadar mantıklı tartışılır ama hiçbir kırık çıkıkçı veteriner gibi tedavi uygulayamaz. Kedinin kalça kırığı çeşidi basit olsa bile yanlış hareket ile daha da kötü olabilir. Lütfen bu yola hiç başvurmadan kalçası kırık olan kedi hemen veterinere götürülmelidir.
Kedilerde Kalça Kemiği Çıkığı
Kedilerde kalça çıkığı nadir görülen bir rahatsızlıktır. Yüksekten düşme, darbe alma ve araba tekerleğinin kalçadan hafif geçmesi gibi durumlardan meydana gelir. Kedilerin eklem bağlarının sıkı olmaması nedeniyle de kalça çıkığı görülebilir. Kedilerde kalça çıkığı yarı ve tam çıkık olarak 2’ye ayrılır. Bunu aynı kemiğin basit kırılması ve ortadan ikiye ayrılması şeklinde düşünebiliriz.
Kedilerin kalçalarında çıkık oluştuğu zaman kırık kadar şiddetli acı hissetmezler ama şiddetli bir ağrı söz konusu olur. Ayağa kalktıklarında yürüyüş şekilleri bozulur, topallama, kalçaları çıkık olan bölgeye ağırlık vermemek için şekilsiz dururlar, ayaklarını tam basamazlar, dönmeleri kısıtlanır, koşamazlar ve zorla bir iki adım attıktan sonra tekrar yatarlar.
Kedilerde kalça kırığı net olarak anlaşılabilir ama çıkık pek anlaşılmaz. Saydığımız belirtiler çıkık olup olmadığını destekler ama özellikle fiziksel temasla daha iyi anlaşılabilir. Kedilerin kalçalarının çıkık olduğunu anlamak için bölgeye çok hafif bastırarak anormal durum belirlenebilir.
Kedilerin her iki kalçalarından birine temas edildiğinde derinin altında oynaklık veya farklılık hissedilir. Diğer kalçada bu belirtiler var mı diye bakılır, eğer sadece bir kalçada varsa o zaman kesinlikle çıkık demektir. Ayrıca arkadan, yandan ve üstten bakıldığında kalçadaki çıkıklık belirgin bir şekilde görülür. Kedilerde kalça çıkığı kendine kendine iyileşmez, mutlaka veterinere giderek tedavi başlatılmalıdır.
Tedavisi
Kalçasında çıkık kediyi cerrahi ve ortopedi veterinerine götürülmelidir. Öncelikle çıkık anlaşılması için elle muayene yapılır, daha sonra röntgen çekilerek kemiklerin durumu net bir şekilde görülür. Çıkığın durumu göz önüne alınarak tedavi yöntemi belirlenir. Eğer çıkık meydana geldiği gün veterinere gidilirse kemik tekrar yerine yerleştirilebilir. Eğer çıkığın üzerinden birkaç gün geçmişse tekrar yerine yerleşemeyeceği için operasyon gerekebilir. Bazı durumlarda egzersiz, masaj, sıcak-soğuk uygulama ve elektrik akımı gibi yöntemlerde kullanılabiliyor.
Kalça Kırığı ve Çıkığı Olan Kedinin Bakımı
Kedilerde kalça kemiği kırığı veya çıkığının tedavisinden sonra evde bakımı da çok önemlidir. Veterinerin uygun gördüğü ilaçlar verilir ve hepsinin düzenli olarak kullanılması istenir. Kedinin kalça bölgesi operasyonlu olduğu için bazı hareketlerinin kısıtlanacağını bilmelisiniz. Dolayısıyla evde hızlı hareket etmesi, zıplaması, yorucu oyunla oynaması, diğer evcil hayvanla kavga etmesi yasaklanmalıdır.
Kedinin kalça bölgesine dokunulmamalı ve kafaya göre daha iyi olacak diye fiziksel hareketler yaptırılmamalıdır. Ev ortamında kedinin kalça bölgesine zarar verecek nesneleri kaldırıp daha rahat hareket etmesi sağlanmalıdır. Kendisini daha iyi hissetmesi için sevgi, şefkat ve ilgi gösterilmesinden kaçınılmamalıdır. Her ne kadar sahibiyle yakın olursa iyileşmesi de o kadar hızlı olacaktır.
Not: Sokakta kalçası, patileri veya bacakları kırık-çıkık olan kedi gördüğünüz zaman bağlı olduğunuz belediyeyi arayarak ücretsiz yardım isteyebilirsiniz. Örneğin; Bursa’da yaşıyorsanız, Bursa Büyükşehir Belediyesini aradığınız zaman hemen sizi Osmangazi Belediyesi Sahipsiz Hayvanlar Doğal Yaşam ve Tedavi Merkezine bağlayacaklardır.
Durumu veteriner teknikerlerine anlatarak en kısa sürede yardım talep edebilirsiniz. En az 10 en çok 30 dakika içerisinde bulunduğunuz yere gelerek kediyi alıp ücretsiz tedavi edeceklerdir. Hatta tekrar aynı yeri arayarak kedinin güncel durumunu öğrenebilirsiniz.
