Kedilerde sıklıkla görülen uyuz ciddi bir hastalıktır. Yavaşça kedilerin vücutlarını ele geçirirler. Özellikle sokak kedilerinde uyuz daha fazla görülür.
Sokak veya ev kedisi fark etmeksizin herhangi bir hastalık geçirdiklerinde çok üzülüyoruz. Özellikle sokak kedileri dışarıdaki zorlu hayata karşı dirençli kalamadıklarında çeşitli hastalıklar meydana gelebilir. Yardım edecek kimse olmadığında mecburen hastalıklarıyla baş başa kalırlar. Mesela daha çok sokak kedilerinde görülen en kötü hastalıklardan birisi uyuzdur.
Sokak kedileri çöplerde, kirli bölgelerde veya enfekte olan kedilerle temasta bulundukları zaman uyuz çeşitlerinden birini kapabilirler. Aynı sorun ev kedilerde de görülebilir ama onlarda uyuz oluşma ihtimali daha düşüktür. Yine de tedbiri elden bırakmayarak uyuzun oluşma nedenlerini bilip dikkat etmekte fayda vardır. Peki, kedilerde uyuz neden olur? veya kedi uyuzu nasıl bir şeydir? bu önemli konuya açıklık getirdik.
Kedilerde Uyuz Nedir?
Yavru ve yetişkin kedilerin düşmanı olan uyuzlar gözle görülmeyecek kadar miniklerdir. Zaten emin olun onları görmek istemezsiniz. Mikroskop yardımıyla bakıldığında hafif tombul, çok ve uzun bacaklı, hareketli ve ürkütücü olarak görünürler. İsimlerinden belli olduğu gibi gerçekten de hem kedileri hem de kedi sahiplerini uyuz ederler.
Kedilerde en çok otodectes cynotis (kulak uyuzu), notoedres cati (kafa, kulak ve göz bölgelerinde dolaşırlar), demodikozis (burun, yüz ve kafa bölgesinde olurlar), cheyletiella (deride yaşarlar) ve sarcoptes scabile (baş, karın altı, ayak bölgelerinde görülür) çeşitleri görülmektedir. Bu uyuz çeşitlerinden bazıları kedilerin derilerinde yaşarlar, bazıları da derilerinin içerisine girerek kendilerine tünel açarlar ve sürekli ilerleyerek çoğalırlar.
Özellikle notoedres uyuzu kedilerde sıklıkla görülen uyuz çeşididir. Kedilerin baş bölgelerinden ve kulaklarından başlayarak boyun bölgelerinin her tarafına bulaşabilirler. Kediler uyuzlu olan bölgeyi kaşıdıktan sonra diğer bölgelerine temas ettiklerinde uyuzu taşımış olurlar. Sonuç olarak kısa süre içerisinde kedilerin vücudunu sararlar ve hızlıca çoğalırlar.
Kedilerde Uyuz Belirtileri
Kedilerde uyuz meydana gelince çıplak gözle görmek mümkün değildir. Kediler kendilerini aşırı kaşıdıkları zaman ”eyvah, kesin uyuz oldu bu kedi” demek yanlış olabilir. Uyuz olup olmadığını belirtilere bakarak anlamalı ve kedinin tüm hareketleri takip edilmelidir. Kedilerde uyuz görüldüğünde çoğunlukla bu belirtiler ile karşılaşılır:
- Aşırı kaşıntı veya sürekli aynı bölgeyi kaşıması,
- Kendisini şiddetli yalama,
- Uyuzlar deriyi olumsuz etkiledikleri için tüy kalitesi düşer. Haliyle aşırı dökülme görülebilir,
- Kepeklenme,
- Kızarıklık,
- Sıklıkla kafa sallama (silkelenme hareketi)
- Deride kalınlaşma,
- Deride kıvrımlar oluşması,
- İştahsızlık,
- Deride tahriş,
- Halsizlik,
- Kendine dokundurmaması,
- Kaşıntıya bağlı olarak deride yaralar,
- Derinin elastiğini kaybetmesi.
Uyuzlar, özellikle bağışıklık sistemi düşük ve stresli kedilere musallat olmayı tercih ederler. Ayrıca çok sinsi oldukları için kedilerin derilerine veya vücutlarına girdikleri zaman kendilerini hemen belli etmezler. Belirli bir zaman kedilerin vücutlarında yaşadıklarından sonra artık rahatsızlık vermeye başladıkları için kediler belirti vermeye başlarlar.
Kedilerde bu belirtiler fark edildiğinde 1 hafta önceki rutinleri (uyuz, kediye bulaştığından birkaç gün sonra kendini belli ederler) göz önüne getirilmeli ve uyuz olup olmadığı düşünülmelidir. Eğer kediniz sıklıkla dışarı çıktıysa, stresliyse, yeterli vitamin almıyorsa veya dışarıdaki kedilerle temas ettiyse büyük ihtimalle uyuz tahmininiz doğru olacaktır. Hiç vakit kaybetmeden veterinere giderek muayene edilmelidir.
Kedilerde Uyuz Tedavisi
Kedide uyuz tahminiyle veterinere gidildiğinde gerçekten uyuz olup olmadığını kesin anlamak için deri kazıntısı alarak mikroskop altında detaylı inceleme yapılır. Eğer kedi kulak uyuzuysa çubuk yardımıyla kulağından örnek alınır ve mikroskop ile incelenir. Mikroskop sonuçlarına göre kedide hangi uyuz çeşidi görüldüyse ona göre tedavi yöntemi başlatılır.
Genellikle topikal ilaç (deriye sürülür) kapsül şeklinde ilaç, damla, özel şampuan, enjekte ilaç, sprey vb. gibi basit tedaviler uygulanır. Uyuzun çeşidine ve şiddetine göre ilaç dozları fazla olabileceğinden mutlaka veterinerin dedikleri dikkate alınarak uygulanmalıdır. Kesinlikle kafaya göre uyuz ilacı alınmamalıdır, belki işe yaradığını düşünebilirsiniz ama her kedi aynı olmadığı için ters etki yapabilir.
Kedilerde Uyuz Nasıl Engellenir?
Kedilerde uyuzu önlemek için mutlaka bağışıklık sistemlerinin güçlü olması gerekmektedir. Bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde uyuz sürüsü görülebilir ve direnmeleri zor olur. Kedinizin beslenmesine, vitamin alımına ve yararlı olan yiyeceklerin belirli ölçülerde tüketilmesine dikkat edilmelidir. Düzenli aşı yaptırılmasına ve düzenli olarak muayenelere gidilmesi çok önemlidir.
Kedinizin yattığı yatağı, mama-su-tuvalet kapları düzenli olarak sıcak su ve deterjanla temizlenmelidir. Kedinizin rahatsız olmaması için farklı odaya alarak sürekli zaman geçirdiği bölgeler arada sırada çamaşır suyuyla silinmelidir. Ayrıca mevsim ne olursa olsun ev havasız kalmaması için camlar-kapılar açılarak ev havalandırılmalıdır.
Dışarıdayken kedi sevdiyseniz eve geldiğinizde mutlaka ellerinizi yıkamadan kedinize dokunmamalısınız. Sokak kedilerinde uyuz olma ihtimali çok yüksek olduğu için eve geldiğinizde hijyene dikkat etmelisiniz. Kedinizi dışarı çıkarttıysanız kısa süreliğine güvenli alanlarda dolaşmasına izin verebilirsiniz. Diğer sokak kedileriyle temas etmesine izin vermemelisiniz.
Kedilerde Uyuz İnsana Bulaşır mı?
Uyuzların bazı çeşitleri zoonoz (hayvandan insana bulaşan hastalık) olduğu için insanlara bulaşabilir. Kedilerde görülen uyuz belirtileri gibi insanlarda da aynı belirtileri göstermeyebilirler. Genellikle aşırı kaşınma isteği, kızarıklık, deride dökülme, kabuklanma, kabarıklar oluşması, sivilce gibi küçük kırmızı benekler vb. gibi belirtiler meydana gelebilir.
Özellikle sokak kedilerini çok sevdiğimiz için onlara temas edip zaman geçiriyoruz ama eğer uyuz bir kediyse insana geçme olasılığı yüksektir. Kedinizde uyuz olduğu teşhisi koyulduysa büyük ihtimalle siz de tehdit altında olabilirsiniz. Her ihtimale karşı sağlığınız için cildiye uzmanına görünerek durum anlatılmalı ve gerekli testler yapılmalıdır.
Notoedres uyuzu tehlikeli mi?
Bu uyuz çeşidi kedilerde sıklıkla görülür. Genellikle kafa, kulak ve göz bölgelerinde bulunurlar. Tedavi edilirse tehlikeli değildir.
Ev kedisinden uyuz bulaşır mı?
Ev kedisi bir şekilde uyuz kaptıysa sahibine de bulaştırma olasılığı yüksektir. Çünkü uyuz zoonoz bir hastalıktır.
Uyuz olan kedi ölür mü?
Uyuzdan ölen kedilerin olduğuna dair bazı kanıtlar bulunmaktadır.
Kedilerde uyuz kendi kendine geçer mi?
Hayır, geçmesi pek mümkün değildir. Mutlaka tedavi başlatılmalı ve uyuzlar yok edilmelidir.
Kedi uyuz ilacı nelerdir?
Veteriner uyuzun çeşidine göre ilaç verecektir. Rastgele ilaç alınmamalıdır.
Kedilerde uyuz nerede olur?
Uyuzun çeşitlerine göre değişkenlik gösterebilir. Genellikle baş, karın, boyun ve ayaklarda sıklıkla görülür.
Sokak kedileri uyuz mu?
Hayır, her sokak kedisi uyuz olacak diye bir şey yoktur.
Kedilerde uyuz evde tedavi edilir mi?
Hayır, edilemez. Uyuz daha fazla ilerlemeden mutlaka veterinere gidilmelidir.
