Chartreux

Chartreux kedisi, ülkemizde pek rastlanan bir kedi ırkından olmamasına rağmen kimi insanlar tarafından sokaklarda dahi rastlanabilecek türden kediler oldukları düşünülür. Bu kanıya varılma nedeni, Chartreux kedisinin genel görüntü itibariyle tekir diye tabir edilen her yerde bulunan cins kediye benzetilmesidir. Ancak kısaca incelendiğinde bile kas yapısı, kemik hatları ve tüy dokusu ile görünümü kesinlikle onun farklı bir kedi olduğunu göstermeye yeterlidir. Şimdi gelin bu asil çocuklarımızı yakından tanıyalım.

Chartreux Kedisi Tarihçesi

Chartreux kedisinin tarihi epey eski zamanlara dayanıyor. Öyle eski zamanlar ki bu kedilerle ilgili açıklanamayan araştırmalarla dahi keşfedilememiş bazı noktalar vardır. Bu yüzen de gizemli kedi ya da efsane kedi gibi tanımlarla da anılan bir kedidir Chartreux kedisi. Köken olarak Fransa’ya dayandığını söyleyebiliriz. Fransa’da bir grup kendi içlerinde gizlilik ve sadakat yeminleri etmiş rahiplere kadar dayanıyor. Büyük ve ıssız sıradağların kıyısına kurulmuş, Grande Chartreuse Manastırında yaşayan rahip ve diğer din görevlilerine arkadaşlık etmesi için manastırda beslenen ve etraflarından hiç eksik olmayan Chartreux kedileri ismini buradan alıyor. Aziz Bruno tarafından 1084 yılında kurulan manastır uzun yıllar oldukça ketum bir misyonla devamlılığını sağlamıştır. Chartreux kedilerinin yaklaşık olarak 13. Yüzyılda manastırda görülmeye başlandığı bilinmektedir. İspatlanamamış ancak varsayım olarak kabul görmüş bilgilere göre Afrika’da bulunduğu söylenilen gri kediler Chartreux kedilerinin ataları olduğu düşünülür.

Manastırda yapılan ayin ve meditasyonlar esnasında rahipleri rahatsız etmemeleri adına her daim sessiz olmaları için özellkile bu şekilde eğitildikleri tahmin ediliyor. Zira günümüzde oldukça sessiz bir kedi türü olduğu hayvan severler tarafından bilinen bir şeydir. Bunun nedeninin de zaman içinde kalıtsallaşmış kökene dayandığını anlayabiliyoruz.

Tarihin en köklü ve çok eski kedi ırkı olarak nam salmış olan Chartreux kedisi, ancak 18. Yüzyıla gelindiğinde popülerliğini kazanıyor. O dönemde Fransa’da hemen her yerde, sokaklarda dahi rastlanması mümkün olan bu çocuklar; Kraliyet makamlarında sıklıkla beslenirdi. Bunun sebebi ise, bu kedilerin çok iyi bir avcı olması ve böcek, fare gibi zararlı haşereleri barındırmamasıydı. Dönemin meşhur şairi Joachin de Bellay şiirlerinde anlattığı Chartreux kedisi, “farelere ölüm” olarak tasvir edilmiştir. Fransız Edebiyatındaki hikaye ve öğretilerde de avcılıklarından sıklıkla bahsedilmektedir.

Fransa’da bir kedi gösteri ve tanıtım organizasyonunda ilk kez 1931’de sergilenen Chartreux kedisi, bu tanıtımdan sonra son süratle dünyanın çeşitli noktalarına yayılmış ve herkesçe bilinen bir kedi olmuştur.

Chartreux Kedisi Karakteristik Özellikleri

• Sakindir: Miyavladığını duymanız neredeyse imkansıza yakındır. Öylesine sakin ve sessizdir ki; acıktığını, sıkıntısını ya da bir ihtiyacını kendine has hareketleriyle anlatır.
• Avcıdır: Her ne kadar sakin ve durağan bir yapıya sahip olsa da çevik, hızlı ve atiktir. Onun olduğu yerde böcek ya da fare duramaz.
• Sadıktır: Sahibini ya da benimsediği bir şeyi asla terk edemez ve görmezden gelemez. Bağlılığını, size olan yakınlığı ve ilgisinden anlarsınız.
• Asosyaldir: Çekingen bir karakterleri olduğu için, dışarıdan eve gelen insanlara sıcak yaklaşmazlar. Evet zarar verecek hırçın bir tutum sergilemezler ama ışık hızıyla kaçıp koltuğun arkasına saklanması ve oradan çıkmaması çok olası bir durumdur. Böyle zamanlarda aşırı ses ya da tepkiler vererek ona yaklaşmazsanız bir süre sonra sizi güvensiz olarak algılama fikrinden kurtulup yanınıza gelecektir.
• Yıkanmayı veya suya temas etmeyi sevdiği söylenemez.
• Akıllıdır ve hafızası kuvvetlidir. Kolayca eğitilebilir.

Çocuklar ve Evcil Hayvanlarla İletişimi

Chartreux kedisi, çocuklu evlerde beslemek için ekstra uygun bir kedidir. Çünkü kesinlikle zarar vermeye meyilli değildir. Hatta oyun oynarken karşısındaki nesneye bile olsa genelde zarar verecek tırmalama gibi hareketlerde bulunmaz. Diğer evcil hayvanlarla olan iletişimine gelecek olursak, yavaş davranan, ona bir avmış gibi şüpheli algılayabileceği ya da ani davranışlara/tepkilere sahip bir karakterde hayvan olmadıkça geçinmelerinde bir sorun olmayacaktır. Uyumlu ve utangaç olan Chartreux kedileri, kırılgan bir yapıya sahip olduğundan değil karşısındakine zarar vermek, bir zarar görmemek adına ortamdan kaçarak uzaklaşır. Bu sebeple geçinilmesi kolay ve sakin evcil hayvanlarla mutlu mesut yaşayabilirler.

Chartreux Kedisi Fiziksel Özellikleri

Yumuşak huylu karakterinin yanısıra fizikî özeliklerini inceleyecek olursak, kül grisi tüyleriyle farklı bir havası vardır. İnce kemikli bir kedi olmasına rağmen kaslı bacakları ve ona eşlik eden kısa ve orta kalınlıkta olan kuyruğunun görüntüsüyle kendine münhasır yapısını tekrar ortaya koyar. Gözleri ise bazen çok parlak adeta fosforlu bazen de daha mat renklerdedir.

Görünüm ve Vücut Yapısı

Chartreux Kedileri; cildine kat kat serilmiş ince ama sık tüyleriyle bir koyunu ya da yumuşacık bir battaniyeyi andırır. Aslında tüylerinin bu yapıda olması onun her türlü hava koşulunda sağlıklı bir şekilde yaşamasına olanak sağlayan bir etkendir. Geniş omuzları ve içe doğru derin göğüs yapısı ona tam bir atletik kedi görüntüsü verir.

Sağlam ve kuvvetli bir imaj sergileyen düz formda, ince yapılı ama kaslı ve bol tüylü olan ön ve arka bacakları adeta altın orana sahiptir. İleri yaşta olanlarının bacaklarındaki tüyleri, vücudundakilere göre daha uzun olabiliyor. Kısa kuyrukları, ortalama bacak boyları ve küçük patileriyle özgün bir görüntüleri vardır. Gri renkli olanlarının patileri daha küçük ve gül kurusu – toz pembe tonlarındadır.

Tüy Çeşitleri

Kas yapısı ve tüylerinin rengi doğup yetiştiği bölgeye göre değişkenlik gösterse de genelde geniş yelpazede bulunmayan belli başlı renk tonlarına sahiptir. Onları şöyle sayabiliriz:

1. Mat griden parlak griye kadar aynı renkte ama görünüm olarak farklı bir tonlama,
2. Buz mavisi,
3. Mat mavi,
4. Parlak mavi – gri renk skalasında tüylere sahiptirler.

Bu renkler onların safkan olduklarının göstergesidir. Ancak tabi ki en çok mat da olsa parlak da olsa salt gri olanlarıyla daha çok karşılaşılır.

Yüz ve Kafa Yapısı

Geniş ve yumuşak geçişli olan bir yüz hattı vardır. Ancak bu hatlara karşın, dışa doğru çıkıntılı ve dolgun yapılı çene çarpıcı görünür. Kafasınnı büyüklüğüne ve belirginliğine kıyasla kısa bir boynu vardır. Yani gövde adeta kafayla bütünleşmiş gibi görünür. Kulakları yüzüne oranla büyük, uzun ve epey diktir. Dar ve minicik ağzının etrafında upuzun ama seyrek ve kalın dokulu tüyler vardır. Gözleri yuvarlak ve sanki bir çerçeveyle çevrelenmiş gibi belirgin yapıdadır. Gözlerinin etrafında ve yanlarında siyah ya da koyu gri renklerinde çizgiler vardır. Epey farklı görünen göz rengi aslında turuncu olarak anılsa da genelde bakır, gümüş ve griye çalan renkler olarak değişkenlik gösterir. Burnunun boyu ve genişliği normal boyutlarda, görünümü minik ama belirgin bir top gibidir.

Ağırlığı ve Boyutları

Chartreux Kedileri, boynu da baz alındığında kısa boylu ama uzun gövdeli ve düz kemik hattına sahiplerdir. Zayıf sayılabilecek 3 kilo olanları da varken, 10 kiloya kadar çıkan epey tombul görünümlü olanlarıyla da karşılaşmamız çok mümkün. Bu rakamsal fark, kedinin annesinin yapısından, yaşantısının devamındaki beslenme düzenine kadar pek çok sebepler dahilinde farklılık gösterir.

• 

• 

• 

• 

• 

Chartreux Kedisi Bakımı

Charteux Kedisi bakımı, tüyleri konusunda özellikle bilgi gerektirir. Çünkü diğer kedi ırkları gibi çok fazla taranmaması gereken tüyleri vardır. İnce tüyleri olduğundan çok dökülmez ve sık taranması bu yüzden gereksizdir. Zira Chartreux kedisi de tüylerinin taranmasından pek hoşlanmaz. Onun tüylerini özel kedi tarağı ile haftada bir ya da on günde bir taramak yeterlidir. Gerektiği zamanlarda yıkamaktan çekinmeyin çünkü diğer kediler gibi sudan nefret etmez. Ama banyodan sonra katmanlar halinde ve sık sık olan tüylerini uzunca bir kurutma işlemine tâbi tutmanız gerektiğini unutmayın.

Tırnak bakımını ihmal etmemelisiniz. Çünkü uzayan tırnakları herhangi bir şeye takılıp orantısız ve acı verecek boyutta kırılabilir ya da etrafa zarar verip çizilmeler oluşabilir. Aynı zamanda uzamış tırnak içlerinde yuvalanan mikroplar da sağlık için oldukça tehlikelidir. Tırnak bakımı için düzenli olarak kesim ya da tırnak yapısına göre törpüyle kısaltma yapabilirsiniz. Ancak tırnağını kestiğiniz esnada dokunulmaktan pek hoşlanmayan ve irite olan Chartreux kedisi, eğer tedirgin olup ani hareketler yaparsa ona istemeden zarar verebilirsiniz. Bu yüzden bir kedi kuaförü veya veteriner hekimden yardım alabilirsiniz.

Diş eti ve diş enfeksiyonu rahatsızlıklarını önlemede her gün düzenli olarak kedi diş fırçası ile dişlerini fırçalamalısınız.

Kulak içi temizliğinde son derece hassas olup kulağını derinlemesine değil de daha üstten, nemli ve yumuşak bir havluyla temizlemeniz yerinde olacaktır.

Bu ırkın çocukları alerjik bir bünyeye ya da hassas bir göz yapısına sahip değildir ama buna rağmen siz gerektikçe gözlerini de yine yumuşak ve hafif nemlendirilmiş bir bezle silebilirsiniz. Tabi aynı bezi her iki gözde kullanmamak şartıyla!

Bakım Maliyeti

Elbette her evcil hayvan için özenli ve seçici bakım işlemlerinde bulunup onlara karşı dikkatli davranmaklıyız. Fakat Chartreux kedisinin sağlıksal anlamda hassas bir alaka görmesi gerektiğinden ona özel mamalarla beslenmesi gerekir. Damak tadına uyan birbirinden çeşitli et-protein oranı yüksek yaş veya kuru kedi mamalarını tercih edebilirsiniz. Özellikle et oranı yüksek kedi mamaları satın almanız gerektiğinden bu size biraz maliyetli olabilir. Ancak masum dostlarımız için her şeye değer, öyle değil mi..?

Beslenme dışında temel öz bakımları diğer kediler kadar masraflıdır. Yani ekstra bir zorlayıcılığı yok. Sadece diğer kedilere nazaran hayat kalitesini etkileyecek hatta tehdit edecek boyutta hastalıklara yakalanma ihtimali biraz yüksek olduğu için, düzenli olarak ve hatta sık sık veteriner kontrolüne götürmeniz gerekecektir. Aman sakın ihmal etmeyin!

Beslenme

Özellikle çene ve genel kas gelişimi ve sağlığı için et oranı fazla olan besinler Chartreux kedisinin beslenmesinde önemli rol oynar. Yine de kedinizin genel metabolizma ve sağlık durumuna göre ilave olarak vermeniz gereken takviye edici mamalar olabilir. Bunu için düzenli olarak görüştüğünüz hekiminize danışmanızda fayda var.

Uyku

Chartreux kedisi, uykuya öyle düşkündür ki neredeyse gününün çoğunu uykuda geçirir desek hiç de yanlış olmaz. Her ne kadar atmaca gibi hoplayan zıplayan iyi ve atik bir avcı olsa da, oyun oynamaktan pek hoşlanmaz. 15 dakikalık bir oyun sonrası yorulup ve belki de sıkılıp oyunun tam ortasında bir kenara çekilip ansızın uyuması uykuyu ne kadar çok sevdiğinin göstergesi olsa gerek. Aslında böyle bakınca; Chartreux kedilerini tembel ya da miskin olarak nitelendirmemek gerekli, çünkü yapısal olarak dinlenmeye ve uykuya daha çok ihtiyacı olan kediler olarak yaratılmış olmaları onların özellikleri ve kendi tercihleri değil elbette.

Temizlik

Tüylerini, dökülmelerin çok görüldüğü mevsim geçişlerinde yani özellikle ilkbaharda daha sık taramanız gerekebilir. Bedensel temizliğine dikkat ve özen göstermeniz gerektiği gibi, besin hijyenine de azami hassasla yaklaşmalısınız. İçe dönük bir mizaca sahip olan Chartreux kedileri, kirli kaplardan mama yemekten hoşlanmazlar. Ama diğer kediler gibi aç kaldıklarında huysuzlaşıp size bunu ifade etmeye de çalışmazlar. Yani kısaca siz ona temiz bir mama kabı ve temiz bir yaşam alanı vermezseniz bu muzdaripliklerini dışa vurmayacakları için direkt olarak psikolojileri bozulur. Tıpkı bizler gibi onlar da temiz ve sağlıklı bir ortama ihtiyaç duyarlar. Bu hem bedensel hem de ruhsal olarak hayati bir ihtiyaçtır.

• 

• 

• 

• 

Chartreux Kedisi Sağlık Durumu

Chartreux kedisi, en sağlıklı ve en dayanıklı kedi ırkları arasında yer almaktadır. Dayanıklı ve çevik görüntüsü sağlam ve uzun yıllar sağlıklı bir şekilde yaşayan bir soydan geldiğini kanıtlar nitelikte. Fakat doğurganlığa bağlı olarak dişilerde bazı hastalıklar ortaya çıkabiliyor.

Sağlık Sorunları

Evet, dişilerde doğum sonrası ortaya çıkan hastalıkların şiddetli ve ağır seyredebilen hastalıklar olduğunu ifade etmeliyiz. Bunları; idrar yollarında oluşan struvite taşları ve kistleri, polikistik böbrek hastalıkları ve bazı kemik deformiteleri olarak sayabiliriz. Bu tip hastalıklara karşı önlem almak adına, Chartreux kedisi gibi doğum sonrası hastalıklara yatkınlığı olan hayvanlara üreme yollarıyla ilgili testler, yani diğer adıyla damızlık testi yaptırılmalıdır.

Yaşam Süresi

Chartreux kedilerinin yaşam süreleri ortalama olarak 14 ile 20 yıl arası değişkenlik gösteriyor. Doğru ve sağlıklı beslenme, yeni doğduğu zamandan beri düzenli aşı takipleri, hastalıklara karşı bilinçli olup önceden önlem almak ya da hastalık sonrası geciktirmeden uygun tedavi uygulanması gibi faktörler elbette kedinizin size eşlik edebileceği yılları ve bu yılları sağlıkla geçirmesini sağlıyor.

• 

• 

• 

• 

Kızgınlık ve Çiftleşme Dönemi

Chartreux kedilerinin kızgınlık dönemleri yaklaşık 1 yaşına tekabül eder. Dişi Chartreux kedileri erkeklerine göre daha istekli ve kızgınlığı daha belirgindir. Özellikle hareketlilikleri artar ve dokunulduğunda hassasiyetleri hat safhadadır. Normalde çiftleşme yaşları uzmanlar tarafından 1,5 yaş olarak önerilse de kedinizin gelişimini ve hormonlarının tetiklemesini de göz önünde bulundurarak 1,5 yaş önceki çifleşmesi için ona uygun bir partner bulabilirsiniz. Böylece o sessiz, sakin ve narin Chartreux kediniz, kızgınlığını atıp asıl huylarıyla geri dönecektir.

Asil ve sevimli, safkan haliyle ender bulunan bir kedi ırkı olan Chartreux kedisi, tüm özgün ve kedilere has huy ve yapısıyla size çok iyi bir ev arkadaşlığı yapacaktır. Üstelik bir çok ev arkadaşına göre oldukça sadık, bağlı ve uyumludur. Sizi üzmez ve bakımı kolay olduğu kadar inanılmaz da keyiflidir. Onu kısa zamanda vazgeçilmeziniz olup, ailenizden bir üyeniz olarak benimseyeceksiniz.

Bu çocuklar hakkında sizlere bilgiler paylaşmaya çalıştım. Daha farklı görüşleri ve tavsiyeleri ile Chartreux kedileri hakkında bizlere destek olacak olan takipçilerimizi yorumlar kısmında bekliyorum.