Scottish Fold

Scottish Fold kedisi; çok da köklü bir tarihe sahip olmamasının yanısıra, en popüler kedi olarak bilinir.

Scottish Fold Kedisi Tarihçesi

Tarihteilk olarak İskoçya’da Mc Crae’ninCoupar Angus kasabasına çok yakın olan bir yerde yaşayan çiftçi bir karı koca tarafından 1960 yılında keşfedilmiştir. Hayatlarında ilk kez gördükleri bu farklı kediyi sahiplenen William ve Mary Ross, ona Susie ismini vermişlerdir. 1963 yılında ise yavrulayan Susie’nin yavrusu da aynı şekilde doğunca bunun bir genetik bozukluk olduğunu düşünmüşler. Ve uzun yıllar yeni bir ırk olarak kabul edilmeyip, hastalıklı gözüyle bakılan bu çocukların kıymeti geç anlaşılmış.

O zamanın “Susie”’sinin çoğaldıkça fark edilmeleri sağlanmış ve zamanın gen bilimcileri tarafından araştırma konusu olmaları 1970 yıllarına dayanıyor. Ancak 1970 yılına gelindiğinde, tescillenmiş bir kedi türü olarak değil de gen bozukluğunun kırılamayıp artık nesilden nesle uzanan bir hastalık olarak kalıtsal bir hal aldığı düşünülüyordu.

İskoçya’da bulunduğu içinde orada doğduğu düşünülen ve İskoçya’da çoğalıp adından söz ettiren 3 tane minik melek; 1970 yılının başlarında Amerika’ya götürülmüştür. Neslinin tükenmemesi ve tüm Dünyaya yayılması için kedi yetiştiricilerine verilip farklı farklı bölgelerde dağılımı sağlanmak istenmiştir. Birkaç yıl bu şekilde geçerken süreç içerisinde Scottish Fold kedileri adeta tüm dünyada hayran olunan sevimlilikte ve Âşık olunası görsellikte oldukları için, artık en popüler kedi olma yoluna ilk adımlarını atmaya başlamıştır.

1973 yılına kadar hâla bir ırk kabulü ve statü almış olmamasına karşın, resmi ve gayri resmi pek çok kedi festivalleri ve şampiyonalarında kazanmış olduğu ödüllerle iyiden iyiye tanınan bir kedi olmuştur. 1973 yılında ise Cat Fanciers Association (CFA) kuruluşu tarafından kabul görmüş ve resmi olarak bir kedi türü olduğu belgelenip kategorize edilmiştir. Ayrıca iki tür Scottish Fold olduğu resmen bilinirlik kazanmıştır.

1978 yılında Scottish Fold Shorthair (kısa tüylü Scottish Fold kedisi) CFA tarafından düzenlenen organizasyonda tanıtılmıştır.

1986 yılında ise Scottish Fold Longhair (uzun tüylü Scottish Fold kedisi) TICA kuruluşu tarafından şampiyonaya kabul edilmiş ve 1993 yılında Longhair Fold CFA tarafından şampiyonaya kabul edilip o da orada tanıtılmıştır.

Böylece günümüze doğru geldikçe yakın tarihe baktığımızda, yaklaşık 30 yıldır herkesçe bilinen Dünya çapında bir kedi türü olduğunu söyleyebilirim.

Scottish Fold Kedisi Karakteristik Özellikleri

• Sessizdir: Yüksek sesler çıkaran, ani ve sert hareketleri olan bir kedi değildir. Genel olarak yapısı itibarı ile eğlenceli ve zararsız davranışlar sergiler.
• Avcıdır: Her ne kadar sakin ve ağır başlı olsa da çok iyi bir fare avcısıdır. Bu tatlı afacan eğer bir fare ile karşılaşırsa onun reflekslerinin ne kadar hızlı ve hareketlerinin ne kadar atik olduğunu gördüğünüzde gözlerinize inanamayacaksınız.
• Sempatiktir: Öyle sıcakkanlı, öyle pozitif enerji saçan bir kedidir ki; kısa zamanda çevresindekileri kendisine hayran bırakır.
• Oyuncudur: Havaya atılan bir nesneyi ya da uzağa fırlatılan bir topu takip edip yakalayıp hiç üşenmeden defalarca size getirip aynı şeyi yapmanızı ve oyunun sonsuza dek devam etmesini bekler. Böyle de hayat doludur.
• Sahibine Bağlıdır: Herkesin sevgilisi olmayı başarıp herkese karşı sıcak bir yaklaşımı olsa da o sadece sahibine düşkündür. Sadık ve yarı yolda bırakmaz bir dosttur. Yani benimseyip alıştığı kişi onun için bir mamadan, sıcacık yatağından farksızdır. Benimsediği kişi vazgeçilmezi olur.
• Rahatına Düşkündür: Kalender yani sıcakkanlı ve içine kapanık bir yapısı yoksa da muhakkak alıştığı düzeni ve konfor rutinini arar. Ama tabi eğer kendi yatağında yatmayıp sizin koynunuzda uyumayı tercih ediyorsa bilin ki siz de onun bir uyku rutini olup çıkmışsınızdır.
• Aşırı aktif ve sosyal olduğu için yalnızlık asla ona göre değildir. İlginizin azalması da onu yalnızlık psikolojisine sokacağından, alakanızı ve şefkatinizi asla esirgemeyin.

• 

• 

• 

• 

• 

Çocuklar ve Evcil Hayvanlarla İletişimi

Elbette bu düzeyde insan canlısı bir kedi, çocuklarla ve diğer evcil hayvanlarla harikulade anlaşacaktır. Fakat unutmayın ki bu yaramaz çocuk, aynı zamanda da muhteşem hızlı bir avcı. Yani hamster ya da kuş gibi minik boyuttaki ve ürkek hayvanlara potansiyel bir av gözüyle bakacağı için, bu evcil hayvanlarla birlikte yaşaması uygun değildir. Hatta yaşayamaz. Ancak tabi ki çocuklar onun baş tacıdır. Çocukların doymak bilmez oyun oynama sevdalarıyla Scottish Fold kedilerinin kıpır kıpır mizaçları biraraya gelince ortaya cümbüş gibi bir hal çıkması izleyenleri mest edecek türden olacaktır.

Scottish Fold Kedisi Fiziksel Özellikleri

İlk olarak baktığımızda inanılmaz şirin bir suratla birlikte, o şapşal ifadesi bizi adeta büyüleyen en dikkat çekici fiziksel farklılıklarından biridir. Kısa ve kalın, bol tüylü kuyruğunun ucu sonuna doğru sivrileşen bir yapıdadır. Tombul ve dolgun patileriyle yürürken yeri inletecekmiş gibi görünse de neredeyse ses dahi çıkarmadan gayet yumuşak süzülüşleri vardır. Tüm bunların yanı sıra yumuşacık, kadife gibi ve sanki dalgalı bir deniz gibi sırasını almış; koyulu açıklı ton geçişleri olan tüyleri ayrı bir hayranlık sebebi. Onu izlemeye, öpüp koklamaya ve hatta mıncıklamaya doyamayacaksınız. Aman dikkat fazla sıkmayın, çünkü çok fazla mıncıklanmaktan hoşlanmadığını söyleyebilirim.

Görünüm ve Vücut Yapısı

Pek de kaslı sayılmayan, orta irilikte, yuvarlak kıvrımlı vücut hatları olan biblo gibi bir kedidir. Tüyleri tüm vücuduna hemen hemen eşit sıklıkta yayılmıştır. Ama yüzünde daha kısa ve daha az, bacaklarının postunun üstünde ise daha uzun tüylerinin olduğunu yetişkin bir kedi oldukça daha iyi fark edeceksiniz. Genel itibariyle uzun tüylü değillerdir. Tüyleri genelde gri renktedir. Tabi ki daha birkaç renk çeşidi ve daha farklı renk skalasına da rastlamak mümkün. Bunlar:

• Siyah- gri renginde
• Duman- siyah renginde
• Tekir renginde (gri-siyah-kahve renklerin dizilimi)
• Tekir-beyaz renginde
• Kahverengi-krem renginde
• Kahverengi-turuncu renginde

Tüm bu renkler aslında nadir görülen tüy renkleri arasındadır. En fazla görülen renk yukarıda da bahsettiğim gibi gri renk olarak karşımıza çıkacaktır.

Gövdesiyle uyumlu bir uzunluğa sahip bacak boyu vardır. Bacakları da patileri gibi oldukça oval ve dolgundur.

• 

• 

• 

Yüz ve Kafa Yapısı

Kıvrık ve içe doğru yatmış olan kulakları bu tatlı patinin bilindiği gibi en meşhur özelliğidir. Kulaklarının bu şekilde yatık ve kıvrık olması, aslında kıkırdak dokusunun kıvrık olmasından dolayıdır. Yeni doğduğu zaman düz ve normal kalkıklıkta kulaklara sahip olan Scottish Fold kedilerinin kulaklarında, doğumundan yaklaşık 1 ay sonra kıvrılma oluşmaya başlar. Ender rastlansa da bu ırktan olan kedilerin arasında düz kulaklı olanları da vardır.

Kafası orta büyüklükte ve yuvarlak, burnu da biraz geniş ancak orta boyutlardadır. Gözleri çok büyük değil ve oval bir formdadır. Burnunun geniş olması aslında gözlerinin birbirine paralelliğinin arasının açık olmasındandır. Yani gözleri yuvarlak fakat araları açıktır. Ağzı pek küçük olmayan orta boyuttadır ve etrafında epeyce uzun beyaz bıyıkları vardır. Bu haliyle kıvrık kulakları bir araya gelince baykuşu andırdığından; halk arasında baykuşa benzeyen kedi olarak tanınmıştır. Göz renkleri aslında tüylerinin farklılığına göre değişkenlik gösterse de ekseriyetle altın ve bakır tonlarındadır. Ancak mavi ya da su yeşili gözlü olanlarıyla karşılaşmanız da mümkün.

Ağırlığı ve Boyutları

Yuvarlak vücutları olan Scottish Fold kedileri ufak tefek oldukları için aslında kilo bazında zayıf sayılırlar. Ancak uzun boylu ve büyük cüsseli olmadıkları için gerçek zayıflıkları görünmez. Ortalama 3 ile 7 kilo arasında değiştikleri gibi, erkekleri dişilerinden daha kilolu olurlar. Zaten çoğunlukla boynunun kısa olması, gövdesinin neredeyse direkt kafasıyla bir bütünmüş gibi görünmesi de onun daha fazla kilosu olduğu izlenimi verir.

Yuvarlak vücutları olan Scottish Fold kedileri ufak tefek oldukları için aslında kilo bazında zayıf sayılırlar. Ancak uzun boylu ve büyük cüsseli olmadıkları için gerçek zayıflıkları görünmez. Ortalama 3 ile 7 kilo arasında değiştikleri gibi, erkekleri dişilerinden daha kilolu olurlar. Zaten çoğunlukla boynunun kısa olması, gövdesinin neredeyse direkt kafasıyla bir bütünmüş gibi görünmesi de onun daha fazla kilosu olduğu izlenimi verir.

Scottish Fold Kedisi Bakımı

Kulaklarına ekstra bir özen gösterilmesi gerekir. Çünkü kulakları kıvrık ve kapalı olduğundan kirlense de, eğer düzenli olarak kontrol edilmezse fark etmezsiniz. Bu da kulakta pire ve uyuz oluşumuna, kulak iltihaplarına sebep olup, hatta orta kulak enfeksiyonuna ve kalıcı duyma kaybına dahi yol açabilir. Bu nedenle kulak temizliğiyle ilgili hassas davranmak gerekir. Yumuşak ve nemli bir bez yardımıyla, kulağını incitmeden ve bezi kulağının içine itmeden temizleyebilirsiniz. Alerjik bir göz yapısı yoktur ancak yine göz temizliğini de aynı şekilde küçük ve yumuşak bir nemli bezle yapabilirsiniz. Diş yapısı sağlam ve enfeksiyonlara hiç meyilli değildir ama düzenli olarak dişlerini fırçalamanız, diş sağlığını uzun süre korumasına olanak sağlayacaktır.

Tırmanmak ve tırmalamak gibi huyları yoktur fakat siz yine de bu sevimli çocuğunuzun tırnak bakımını ihmal etmeyin. Çünkü tırnakları uzadıkça kendisine zarar verebilir ya da uzun olduğundan dolayı takılmalarda orantısız kırılabileceği için çok fazla canı yanabilir.

Genel anlamda yıkanmakla ilgili bir problemleri veya gereksinimleri de yoktur. Orta boyda tüylere sahip olduklarından haftada 3 kez taramanız yeterlidir. Böylece düzenli olarak taradığınızda aşırı tüy dökülmelerinin de önüne geçmiş olursunuz.

Bakım Maliyeti

Scottish Fold kedisinin bakımının maliyeti pek de sizi zorlayacak türden değil. Zira bakımını üstlendiğiniz her evcil hayvanın özel mamaları, diş, tırnak ve tüm bakım ekipmanları, aşı ve genel sağlık kontrolleri gibi giderleri olacaktır. Bu patimizin de belli başlı standart yaşam ihtiyaçları vardır. Ancak bunlara ilaveten bazı genetik yatkınlığının bulunduğu hastalıklara karşı, önleme ya da gerektiğinde tedavisi için veterinere sık gitmeniz gerekebilir.

Beslenme

Doğru seçilmiş mamalarla beslenmediklerinde sindirim ve cilt problemleri yaşayan Scottish Fold kedileri için en uygun besin kuru mamadır. Bunu yanında bol miktarda da su tüketmeleri gerekir. Diğer pek çok kedinin aksine mamalarının protein bakımından çok zengin olmaması, sağlıklı tahıllardan üretilmiş hafif, midelerini yormayan kaliteli besinler olması önemlidir. Aksi halde bu detaya dikkat etmezseniz diğer kedilere oranla daha hassas böbreklere sahip olan Scottish Fold kedisinin bünyesi; mama ve elektrolit dengesini sağlayamayıp epey sarsılacaktır. İhtiyacı olan su ve proteini de haftada bir vereceğiniz konserve tarzındaki yaş mamalarla sağlayabilir.

Uyku

Genel olarak gündüzleri uyumaya bayılır, gece olduğunda ise ritmik, dinamik, enerjik ve oldukça oyun oynamaya iştahlı olmasıyla bilinir. Bu durum siz ve varsa birlikte yaşadığınız aileniz için zorlayıcı olabilir. Ama eğitilmeye oldukça duyarlı olan miniklere eğer doğru bir yöntemle kaliteli bir uyku düzeni oluşturabilirseniz; o da bu rutini kısa zamanda benimseyip size nispeten de olsa uyum sağlayabilecektir.

Temizlik

Scottish Fold kedimizin bir miktar tatlı yaramaz olduğunu söylesek hiç de yanılmış olmayız. Çünkü bazen kumuna değil, olduğu yere kakasını yapabilir. Evet, tam da böyle! Genel anlamda temiz bir kedi olup tuvalet ihtiyacı için kumuna gitmeyi çok iyi bilse de bazen üşengeşliğinden ya da kendini oyuna fazla kaptırmış olmasından olacak ki, etrafı bu şekilde batırabilir. Tabi ki siz de her ebeveyn gibi, tatlı çocuğunuza temiz ve hijyenik bir ortam sunmakla yükümlüsünüz.

Her ne kadar bilerek ya da bilmeyerek de olsa ortalığı kirleten kedinize her zaman sterilizasyona uygun bir alanda yaşama hakkı tanımalısınız. Kedi kumu, tuvaleti geldiğinde hemen ulaşabileceği bir yakınlıkta olsun ki ufak kazalar yaşanmasın. Ayrıca mamasını yediği ve su içtiği kaplar, uyuduğu yatağı ve bedensel temizliği için kullanılan havlu ve bezler de her zaman temiz olmalıdır.

• 

• 

• 

• 

• 

Scottish Fold Kedisi Sağlık Durumu

Uzun tüyleri olmadığı için sık sık tüy dökme durumları yoktur. Bu yüzden zahmetli bir temizliğe girmeniz gerekmez. Ama genotip olarak yatkınlıkları oldukları hastalıklar için veteriner kontrolü altında olmaları ve aşılarının ihmal edilmemesi gerekir.

Sağlık Sorunları

Scottish Fold kedisinin en sık rastlanan sağlık sorunu; kulağının şekli dolayisiyle dikkatli temizlenememesinden kaynaklı enfeksiyon, kulak uyuzu ve mantar gibi sorunlardır.

Ayrıca kıkırdak ve kemik problemlerine olan yatkınlığının sonucu birtakım kemik rahatsızlıkları görülebilir. Böbrek kistleri ve ufak çaplı kalp ritim bozuklukları da ne yazık ki bazen rahatsız edici düzeye gelebilir.

Yaşam Süresi

Tüm olası sağlık problemleri göz önünde bulundurulduğunda, hiç de kısa ömürlü oldukları söylenemez. Çünkü yaklaşık olarak 11 ile 15 yıl arası yaşamaktadırlar. Elbette bu sürenin uzaması ve sağlıklı bir şekilde geçen yıllara sizin de tanıklık etmeniz için bakım konusunda hassasiyetinize ihtiyaçları vardır. Mamalarının uygunluğu, hayat kalitesinin yüksekliğiyle ilintili olarak konforu, düzenli aşılarının vurulması ve rutin hekim kontrolü hayatta kalma süresini uzatacak unsurlardan.

Kızgınlık ve Çiftleşme dönemleri

Scottish Fold kedisi, cinsel olgunluğa erken erişen bir kedidir. 6 aylık olduğunda kızgınlık döneminin oldukça kızgın geçtiğine yakinen şahit olabilirsiniz. Bu bazen 4. Ayda bile başlayabilir. Ancak cinsel olgunluk döneminin erken bir zamanda gelişmiş olması, onun çiftleşmesine izin vereceğiniz anlamına gelmiyor. Zira dişilerde rahim ve yumurtalık gelişimleri 1 yaşından önce tam anlamıyla gelişmeyebiliyor. Kızgınlıkları genelde çifleşmedikçe dinmeyen Scottish Fold kedileri için en önemli ve sizi de en rahatlatıcı yol kısırlaştırmak olsa gerek. Erkekleri için de hangi zaman diliminde ne önereceğine dair veterinerinize danışmanızda fayda var.

Sempatik bakışları, ehlikeyf halleri ve kendini sevdirmek için size sokulmasıyla tam bir sevgi pıtırcığı olan Scottish Fold kedisi bulunduğu ortama neşe saçan bir kedi. Onun yüzüne baktığınızda istemsizce tebessüm edersiniz ve işte tam da bu an gününüzü güzelleştirmeye yeter. Scottish Fold kedileri ile ilgili verdiğim bilgilerden eksik olduğunu düşündüğünüz varsa yorum kısmından benimle paylaşabilir; yine sorularınızı bu şekilde bana iletebilirsiniz.