Chausie

Antik uygarlıkların resim yazılarından modern dünyamıza uzanan ve kocaman bir tarihi içinde barındıran macerasıyla Chausie kedisi birçoğumuzun kafasındaki “kedi” tanımlarını yıkan sıra dışı bir kedi cinsi. Av boyalarını sürmüş bir savaşçı gibi sert görünen ancak bir o kadar da insancıl, zeki ve meraklı evcil bir kedi cinsi olarak Chausie’nin varoluşu harmonik tezatlarla dolu.

Chausie Kişiliği

Ormanların kralı olarak bildiğimiz dev kediler, aslanlar, gibi Chausie ormanların daha küçük avcıları olan Asya’nın vahşi orman kedilerinden aldığı genlerle muhteşem avcılık özellikleri taşır. Bu kedinin askerî görünümü ve üstün avcılık özelliklerinden bahsedildiğinde insanlara ürkütücü gelmesi gayet anlaşılır bir durum. Ancak bu kediler vahşi kökenlerini birer hatıra olarak saklayan, yalnızca biraz eğlence için kullanan tamamen evcilleşmiş kedilerdir. Herkes biraz özler eski şeyleri, Chausie de.

Chausie kedi cinsinin en belirgin özelliği olan avcı içgüdüleri her zaman daha küçük hayvanlara zarar vermek olarak ortaya çıkmıyor. Bu kedi oldukça eğlenceli bir kedi ve bunu avcı genleri sayesinde yapıyor. Avlanma içgüdüsü ve bu yönde çok gelişmiş zekâsı onu ve sizi yeni oyunlar yaratmaya ve aranızdaki etkileşimi artarak sürdürmeye yöneltiyor. Özellikle bulma-getirme, yakalama, tırmanış gibi av temelli oyunlarda çok iyi olan Chausie hem oyun oynamayı seven hem de sürekli hareket hâlinde olmaktan hoşlanan bir kedi cinsidir. Bir ormanda ne kadar uzun süre sabit kalabilirsiniz ki?

Chausie’nin bu hareketliliği beraberinde bazı zorluklar ve kısıtlamalar da getirebilir. Koşan, atlayan, zıplayan, bir yerlere tırmanmadan duramayan bir kedinin yaşadığı ev ona göre dizayn edilmek zorundadır. Tırmanabileceği yüksek alanlar oluşturulmalı ev eşyaları onun rahat rahat koşturabileceği şekilde konumlandırılmalı veya biraz azaltılarak alan tasarrufu sağlanmalıdır. Ayrıca tahmin edersiniz ki böylesi hareketli bir kedi cinsinin yaşadığı evde kıymetli vazolar, tatlı biblolar, hassas cam gereçler gibi kırılabilecek eşyalara yer yoktur. Özellikle de dekoratif amaçlı açıkta duran, kolay erişilebilir yerlerdeki (Chausie’nin kolay erişemeyeceği bir yer bulamayabilirsiniz) kırılabilir eşyalar hem size hem de kedinize zarar verebilir.

Bütün bu avcı kökenli davranışların yanında Chausie ailesine ve insanlarına düşkün, iletişim kurmaktan hoşlanan meraklı ve sosyal bir kedi cinsidir. İnsan etkileşiminde köpeklere benzeyen Chausie insandan ilgi bekler, sahibini gözlemler ve anlamaya çalışır gözlerle bakar. Konuşkan da olan Chausie kedisi ihtiyaçlarını, isteklerini söylemekten çekinmeyecektir. Hatta bazen sebepsiz yere bile konuşabilecek ancak kesinlikle gevezelik etmeyecektir. En az konuştuğu kadar dinlemeyi de bilen bir kedi cinsi olarak Chausie hızlı öğrenen ve uyum sağlayabilen bir kedi cinsidir. Zekâsı sayesinde dışarı yürüyüşleri yapma, nesneleri getirme gibi işleri kolayca öğrenebilecektir.

Chausie kedi cinsi konusunda dikkat edilmesi gereken konu ise biraz özgürlüğüne düşkün olmasıdır. Adapte olabilen yapısıyla hemen her ortamda hayatta kalabilen bu kedi dışarıya karşı her zaman meraklı olacak ve keşfetme arzusunu bastıramadığında kaçma eğilimi gösterebilecektir. Bu yüzden onu tamamen eve kapatmak pek de iyi bir fikir değildir. Evde yeterli hareket alanı sağlamamak ise daha da kötü sonuçlara yol açabilir. Bu yüzden kontrollü şekilde dışarıyı keşfetmesine izin verilmeli, dışarı çıkarma imkânı yoksa veya kısıtlıysa ev onun ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir yere dönüştürülmelidir.

Özgürlük düşkünlüğünün yanı sıra sosyal iletişime de fazlaca ihtiyaç duyan Chausie uzun süreler yalnız bırakılmaya katlanamayacak kadar hassas olabilir. Eğer, gün boyu dışarıda oluyorsanız ve evde başka kimse kalmıyorsa Chausie’nin yanına onunla iyi anlaşabilecek bir evcil hayvan almanız onun ruh sağlığı için faydalı olacaktır.

Çocuklar ve Yaşlılarla İletişimi

Chausie kedisi aslında sevgi dolu, sosyal bir kedi cinsi olmasına rağmen çocuklarla her zaman iyi olmayabilir. Bunun sebebi kökenlerinden gelen vahşi içgüdüleridir. Elbette bu tamamıyla çocuklarla anlaşamayacağı anlamına gelmez. Yalnızca bebekler veya küçük çocuklar için risk taşımaktadır. Daha büyük çocuklarla -bir yetişkinle olduğu gibi- harika ilişkiler kurabilir. Küçük çocuklara karşı nadiren de olsa zarar verme eğilimleri gösterebilir. Bu sorun da erken sosyalleşme ile büyük ölçüde aşılabilecek bir sorundur. Yani henüz yavruyken küçük bir çocukla tanıştırılan ve onunla birlikte büyüyen Chausie onunla arkadaş olabilir. Elbette çocuğunuzun da kedilere nasıl davranması gerektiği konusunda eğitim alması ve davranışlarının kontrol altında tutulması gerekmektedir. Yine de bütün bu şartlar sağlansa bile Chausie çocuklu aileler için en iyi kedi cinsi seçeneklerinden biri değildir.

Yaşlılara karşı ise herhangi bir zararlı tutum sergilemeyen Chausie çok hareketli, oyuncu ve meraklı olduğundan yaşlılar için en iyi seçenek değildir. Onun hareketliliğine uyum sağlayabilecek veya hareketli bir kediyle yaşamayı tercih edecek yaşlılar için hiçbir zararı olmasa da yaşlıların sükûnet, sessizlik gibi genel talepleri gözetildiğinde başka bir kedi cinsine yönelmeleri tavsiye edilebilir.

Evcil Hayvanlarla İletişimi

Chausie kedisi sosyal bir kedi cinsi olarak canlılarla iletişime muhtaç bir kedi cinsidir. Kişilik özelliklerinde belirttiğim gibi eğer uzun süreler boyu evde yalnız kalıyorsa yanında bir arkadaş bırakmak onun mutluluğu için oldukça faydalı olacaktır. Elbette herhangi bir arkadaşla anlaşmasını bekleyemeyiz. Bebekler ve küçük çocuklar için bile riskli olabilen bir kedi cinsi olduğundan kuşlar, kemirgenler, su hayvanları gibi genellikle daha küçük boyutta ve kendisini savunamayacak evcil hayvanlar Chausie’nin bir sonraki öğünü için lezzetli bir yemek olabilir. Yine diğer kediler -neredeyse onun kadar güçlü ve hareketli olanlar bile- kavga edip birbirine zarar verme riskine karşı Chausie için en iyi arkadaşlar değildir.

Karşı cins bir Chausie veya uyumlu bir kedi ya da kedi dostu köpekler gibi ondan daha güçlü, büyük ama ona zarar vermeyecek evcil hayvanlar güvenli bir şekilde Chausie’nin yalnız kalmasının önüne geçecektir. Çocuklarda olduğu gibi diğer evcil hayvanlarda da erken tanışma iyi ilişkiler kurmaları bakımından kilit bir rol oynamaktadır. Her iki evcil hayvanın da yavruyken kurduğu ve geliştirdiği ilişkiler daha sonra kurulan ilişkilere göre çok daha dostane ve sağlıklı olacaktır.

Chausie Tarihçesi

Mısır heykellerinden ve hiyerogliflerinden aşina olduğumuz uzunca kulaklı, zarif yapılı kediler vardır ya işte o kediler Chausie’nin ataları. Chausie biz farkında olmasak da en meşhur kedi cinslerinden birisidir. Garfield’ın cinsini saymazsak 😊

AdıLatince adı Felis chaus olan ve Güney – Orta Asya bölgelerinde yaşayan vahşi bir orman kedisi atasından esinlenilerek verilmiş olan Chausie bu vahşi kediyle Habeş kedisinin bir melezi. Atalarına bakıldığında binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan Chausie’nin bugünkü hâlinin hayatımıza girdiği tarih 1990. Bu yıllarda vahşi görünümlü ama sevecen ve insancıl bir ev kedisi oluşturmak isteyen yetiştiriciler bazı kaynaklara göre Amerika Birleşik Devletleri’nde, bazılarına göre ise Fransa’da yürütülen bir yetiştirme programıyla amaçlarına ulaştılar.

Tabii bu bildiğimiz Chausie’nin geçmişi. Yani kayıtlı ve resmi olarak 1990’da yetiştirilen bu kedi cinsinin çok benzerlerinin Antik Mısır’da da yetiştirildiği düşünülüyor. Yaşam alanı Nil kıyılarından Hazar Denizi’ne kadar uzanan Felis chaus vahşi orman kedisinin bundan binlerce yıl önce de evcil kedilerle melezlendiği ve Chausie’ye çok benzeyen kedi cinsleri ortaya çıktığı biliniyor. Hatta bir firavun gibi mumyalanmış benzer kedilere de rastlanmış.Aslında yukarıda da belirttiğim gibi bu benzerliği kanıtlamak için bir mumyaya ihtiyacımız yok çünkü Mısır hiyerogliflerindeki, heykellerindeki hemen bütün kediler Chausie’ye çok benziyor. Öte yandan bu mumyalanmış kediler Antik Mısırlılar için bu kedilerin ne kadar önemli olduğunun da bir göstergesi.

Chausie, yetiştiricilerin çabalarıyla 1995 yılında bir cins olarak tescillenmiş ve 2013 yılında The International Cat Association (Uluslararası Kedi Derneği) tarafından şampiyonluk statüsüne layık görülmüştür. Hâlâ bazı kedi dernekleri ve organizasyonları tarafından tanınmamış olan bu cins vahşi görüntüsü ve ılımlı kişiliğinin oluşturduğu tezatla dünyanın hemen hemen her yerinde ilgi çekmeye, yayılmaya ve yetiştirilmeye devam ediyor.

Chausie Fiziksel Özellikleri

En büyük evcil kedilerden biri olma özelliğinin yanında zarif, ince ve uzun vücuduyla antik çağlardan geldiğini belli eden vücut hatları onun fiziksel olarak çok farklı bir kedi olduğunu hemen fark ettiriyor. Kısa tüylü, atletik ve güçlü Chausie, büyük evcil kediler kategorisinin en sıra dışı kedilerinden biri, tabii Mısırlı değilseniz.

Yüz ve Kafa Yapısı

Şüphesiz ki buraya kadar bahsettiğim vahşi görünümün büyük kısmını kafa ve yüz yapısından alan Chausie’nin yüzündeki en belirgin burun, çene ve kulaklarının diğer evcil kedilerin çoğundan farklı olmasıdır. Ayırt edici vücut bölümlerinin başında gelen yüzünün desenleri savaş boyalarını sürünmüş bir komandoyu andırdığı gibi biraz daha büyük gözlü olanlarına sevimli bir ifade de vermektedir.

Kafa

Profilden bakıldığında kafası yan yatmış bir ikizkenar üçgene benzetilebilir. Bir pumanınki gibi öne çıkık burnuyla bütünleşik görünen yüksek elmacık kemikleri vahşi ve asil görünümünün temelini oluşturur. Geniş burun kemeri, açık alın boşluğu ve çenesine göre biraz daha önde konumlanmış burnuyla uzun boynunun oluşturduğu zarafet seyretmeye doyulmaz bir güzelliğin yanında ürkütücü bir hava katmaktadır. Bir kısmı yatay, bir kısmı ise düşey boylamdaki uzun bıyıkları, alnından çenesine oluşan keskin daralmayı yansıtır biçimde yüzünü ön plana çıkarmaktadır. Burun ve ağız çizgilerinin birbirleriyle neredeyse simetrik duruşu ve sağ ile sol bıyık çıkış noktalarını ayıran uzun orta dudak çizgisi sert görüntüsünü desteklemekte ve ağız çevresindeki beyazlığı yüzün geri kalanından belirgin ama çok keskin olmayan bir şekilde ayırmaktadır.

Kulaklar

Asyalı kedilerin hemen hepsinde, özellikle de genetik olarak vahşi atalarından çok uzaklaşmamış olanlarda belirgin biçimde görülen büyük kulak yapısı Chausie’de de görülmektedir. Şekil bakımından boş bir midye kabuğunu ve renk olarak da midye kabuğunun içini kaplayan sedef yapıyı andıran kulaklar birbirinden ayrık ve bazen dışa dönük olarak konumlanabilmektedir. Genellikle kulakların dış, alt tarafında belirgin bir çentik bulunmaktadır. Chausie’nin kulakları nadiren püsküllü olabilmekte ve püsküllü kulağa sahip Chausieler daha çok ilgi görmektedir.

Vücut Yapısı

Kaslı, büyük, ince, çevik ve atletik… Chausie’nin bütün bu özellikleri bir arada taşıyan vücudu karın boşluğu dikkate alınmadığında genişçe bir dikdörtgene benzetilebilir. Genellikle bacaklarının duruşundan kaynaklanan bir sırt eğimi veya sırtın boyna yakın bölümlerinde hafif bir boğumlaşma görülebilir. Ancak bu esnek kedi çok çeşitli biçimlere girebildiği için sırt her pozisyonda farklı bir görünüm de kazanabilmektedir. Yine de düz duruş esnasında eğimli veya düz sırtlı Chausie kedileri görülebilir.

Bacaklar ve Patiler

Av peşindeki hızlı koşularda veya yükseklere sıçramada ve tırmanmada kullanmak üzere gelişen bacakları oldukça güçlü ve vücuduna kıyasla uzun bir görünüme sahiptir. Arka bacakları ön bacaklarına göre daha uzun ve arka bacağın diz eklemi oldukça belirgindir. Bu arka bacaklar her an sıçramaya hazırmış gibi katlanmış biçimde durur.

Kuyruk

Chausie’nin kuyruğu vücuduna orantılı bir kalınlıkta ve uzunluktadır. Uca doğru hafifçe incelen kuyruk dikkatli bakılmadığı sürece kuyruk sokumundan itibaren aynı kalınlıktaymış gibi görünür. Yaklaşık olarak vücut boyunun %75’i uzunluğundaki kuyruğun ucunda belli belirsiz küçük bir püskül olabilir.

https://www.youtube.com/watch?v=wpMesVY8iV4

Tüy Çeşitleri

Chausie’nin tüyleri genellikle kısa olmakla birlikte orta uzunluğu yakın tüylü Chausie kedileri de olabilir. İnce ve yumuşak tüylerden oluşan bir astar katmanın dışında daha kalın tüyler yer alır. Tüylerin yumuşaklığı cinsin rengine göre de değişebilmektedir. Temelde üç farklı renk – desen kombinasyonu görülür. Genellikle iki temel renkten oluşan kırçıllı desen görülür. Siyah – boz ve gri – kızılımsı kahverengi Chausieler tekir desenleri taşıyan kırçıllı bir görünümdedir. Bu renk desen kombinasyonlarına ek olarak tüy rengi tek renk ve simsiyah da olabilir.

Ağırlığı ve Boyutları

Evcil kediler içindeki büyük boyutlarıyla dikkat çeken Chausie kedi cinsinin ortalama vücut ağırlığı 6 – 11 kg arasında değişebilir. Bazı iri erkeklerin vücut ağırlığı 14 kg’yi bulabilir. Boyları ise 50 cm’yi bulan Chausie kedilerine rastlamak mümkündür.

Chausie Bakımı

Birkaç temel nokta dışında Chausie’nin bakımı zahmetsizdir. Az dökülen kısa tüyleri, diğer bakım gereksinimlerine göre daha zor giderilen tarama işlemine olan ihtiyacı azaltmakta ve bakımını kolaylaştırmaktadır. Öte yandan Chausie’nin bazı özel ihtiyaçlarını karşılamak biraz masraflı olabilir.

Bakım Maliyeti

Bir Chausie ile birlikte yaşamaya karar verdiğinizde evinizin dizaynında bazı değişiklikler yapmanız gerekebilir. Mobilya seçiminiz, evinizin boş alanlarının yeterliliği, kırılgan dekoratif eşyaların ortadan kaldırılması gibi değişiklikler emek, zaman ve para bakımından maliyetli olabilir. Öte yandan tırmalama direği, kedi ağacı gibi her kedi için gerekli olmayan kedi eşyalarına para harcamanız gerekecektir. Bütün bunların yanında Chausie, beslenme başlığı altında açıklayacağım özel bir diyete ihtiyaç duyacağından bütçenizin buna uygun olup olmadığı konusunda iyi bir hesap yapmanız gerekebilir.

Beslenme

Büyük, kaslı, hareketli bir kedi olan Chausie’yi doyurmak ve onun için yeterli enerjiyi sağlamak birkaç küçük kediyi doyurmak kadar besin gerektirebilir. Çok yemekle de yetinmeyen Chausie sadece et ile beslenmelidir. Birçok kedi tarafından severek yenen ve rahatça sindirilebilen tahıllar ve bazı bitkisel besinler ciddi sindirim sorunlarına yol açabileceğinden Chausie’nin diyetinde kesinlikle yer almamalıdır. Bu özel diyete uymak ise hem maliyetli hem de yorucu olabileceğinden bir Chausie ile yaşamadan önce bu konuyu tekrar düşünmelisiniz.

Uyku

Vahşi orman avcılarına özgü bir uyku düzenini takip eden Chausie çoğunlukla geceleri uyanık kalmayı tercih eder. Bu durum onun doğal avantajı olan karanlıkta iyi görebilme özelliğinden kaynaklanmaktadır. Günün büyük bir kısmında bir köşeye çekilip uyuduğunu gördüğünüzde kedinizin burada bahsettiğimiz kadar hareketli olmadığını sanmamanız için uyku düzenini iyi gözlemlemeniz gerekmektedir. Ayrıca eğer kedinizin içgüdüsel olarak yaşamak istediği hayatına daha yakın bir hayat yaşamasını istiyorsanız gündüz değil gece beslemeyi deneyebilirsiniz. Çünkü geceler Chausie’nin av partisi vakitleridir.

Temizlik

Chausie, vücut yüzey alanı göz ardı edildiğinde temizliği oldukça kolay bir kedi cinsidir. Yoğun tüy dökülmesi yalnızca ilkbaharda gerçekleşen ve birçok kedi cinsine göre daha az tüy döken Chausie’nin tüylerini 1 hafta ila 2 haftada bir taramanız yeterlidir. Kısa tüylü bir kedi cinsi olduğundan dolaşma veya katılaşma gibi tüylerde görülebilecek olumsuzlukların ortaya çıkma ihtimali oldukça düşüktür.

Diğer temizlik gereksinimleri her evcil kedide olduğu gibi standarttır. Kedilere özel ağız bakım ürünleri kullanılarak sık sık ağız bakımı yapılmalı ve enfeksiyon riskine karşı kulak içleri ve göz çevresindeki akıntı kaynaklı pisliklerin temizlenmesi gerekmektedir. Bu işlem için kulak ve gözde ayrı ayrı olmak üzere nemli bir bez kullanabilirsiniz.

Chausie’nin özel diyeti sürekli yaş mama veya bakteri oluşumuna daha açık olan et ile beslenme içerdiğinden mama kabının temizliğine kuru mamayla beslenen herhangi bir kedininkinden daha fazla özen göstermeniz gerekecektir. Chausie büyük bir kedi cinsi olduğundan daha fazla besin tüketecek ve daha fazla dışkılama ve boşaltım yapacaktır. Bu yüzden tuvaletini daha sık kontrol etmek ve düzenli olarak temizlemek iyi bir fikirdir.

Chausie Sağlık Durumu

Chausie kedi cinsi de her canlı gibi genetik mirasın ve hibrit melezlemenin (Vahşi – evcil kedi melezlemesi) olumsuz yönlerinden etkilenerek genetik hastalıklar veya çevresel faktörlerden etkilenerek her kedinin yaşayabileceği sağlık sorunları geliştirebilir. Ancak Chausie genel olarak sağlıklı kabul edilen bir kedi cinsidir.

Sağlık Sorunları

Chausie kedisinin genetik olarak yatkın olduğu bazı sağlık sorunları şöyle sıralanabilir:

• Anemi; piruvat kinaz eksikliği sebebiyle kırmızı kan hücrelerinin azalması sebebiyle görülen bir hastalıktır.
• Progresif Retinal Atrofi; görme bozukluklarına ve körlüğe sebep olan bir sağlık sorunu.
• Kısırlık; Felis chaus ve evcil kedinin çiftleşmesinden doğan erkek yavruların alt soylarındaki erkekler çoğunlukla kısırdır.

Yaşam Süresi

Chausie’nin ortalama yaşam süresi 12 – 14 yıl olmakla birlikte bu süre cins içerisinde bireyden bireye kalıtsal özellikler, yaşam standartları, geçirdiği hastalıklar gibi çok çeşitli faktörlere göre daha kısa ya da daha uzun olabilir.

---

Hepimizin çok iyi bildiği bir şarkı vardır: Huysuz ve tatlı kadın. İşte o şarkı sanki Chausie kedisini anlatıyor😊 Hem vahşi özelliklerini bir gelenek gibi yaşatan hem de insanlarla birlikte evlerde yaşamaya neredeyse tam adapte olabilmiş kedi Chausie hakkında merak edilen her şeyi miyavliyo.com takipçileri için derledik. Eğer Chausie’yi anlatan daha iyi bir şarkı biliyorsanız veya onun hakkında bildiğiniz herhangi bir şey varsa sizi yorumlara bekliyoruz.