Türkiye’de Görülen Güvercin Türleri

İnsanlar tarafından evcilleştirilen ilk kuş türü olarak bilinen güvercinler, antik çağlardan günümüze birçok olayda bazen bir haberci bazen de barışın simgesi olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Öyle ki güvercinlerin milattan önce 3000’lere yakın geçmişinin bulunduğu, Irak’ta bulunan kil tabletler üzerinde görülmüştür. Her medeniyette farklı bir anlamı bulunan güvercinlerin mucize olarak görüldüğü ve bazı medeniyetlerde tapınıldığı bilinen bir olaydır. Aynı zamanda medeniyetler arası iletişimde büyük rol oynayan güvercinler, bir dönemin haberleşme ağının temel taşı olarak kayıtlara geçmiştir. Tek eşliliğiyle ve güzellikleriyle hepimizin sempatisini kazanan güvercinler, ünlü ressam Pablo Picasso’nun ‘’Çocuk ve Güvercin’’ adlı tablosunda masumiyet ve saflığın simgesi olarak resmedilmiştir.

Güvercinlerde Sınıflandırma

Dünya’da neredeyse 300’den fazla cinsi bulunan güvercinlerin, tarihi metinlerde olduğu gibi eski türk yazıtlarında da adı geçmektedir. Anadolu’da farklı şivelerde ‘göyercin, göğerçin’ gibi birçok isim ile hitap edilmiştir. Genel olarak uzun gagalı, kısa gagalı gibi sınıflandırmalar yapılsa da güvercinlerde kullanılan ana sınıflandırma, yetiştirilme amacına göre yapılan sınıflandırmadır. Yapılan sınıflandırmalara bakacak olursak; süs, besi, ötücü, dönücü, yarış, taklacı, makaracı, dalıcı güvercinler ile yüksek uçucular, filo uçucuları, çember dövücüler gibi sınıflandırılmalar yapılmıştır.

Süs Güvercinleri: İlgi çekici güzellikleri ile bilinen bu güvercinler, gösterişli ve farklı görünümleri nedeniyle ilgi çektiğinden, yetiştirilme amacı göze hitap etmeleridir. Sakson Çayka güvercinleri, kanatlarının güzelliği nedeniyle yetiştiriciliği yapılan süs güvercinlerine örnek verilebilir. Ülkemizde yetiştirilen süs güvercinlerini daha detaylı görmek istiyorsanız aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Besi Güvercinleri: Uçuş özellikleri ve dış görünüşlerine bakılmadan tamamen beslenme amacı güdülerek yetiştirilen güvercinlerdir. Ülkemizde de besi güvercini yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Ötücü Güvercinler: Gökyüzünde çeşitli hareketler yapabilen ve yine dış görünüşleri ile dikkat çeken bu güvercinler, adından da anlaşılacağı üzere ötme yetenekleri nedeniyle ayrıca bir sınıf altında adlandırılıyor.

Dönücü Güvercinleri: Diğer güvercinlere yapılan adlandırmalardaki gibi uçuş özelliklerine göre adlandırılan güvercinlerdir. Uçarken sergilendikleri dönüş hareketleriyle diğer güvercinlerden ayrılmıştır.

Yarış Güvercinleri: Posta güvercinleri olarak bilinen türdür. Bu güvercinler belirli mesafelere gidip, yuvasına geri dönüş yolunu bulabilen güvercinler olduğundan, posta güvercini olarak adlandırılmıştır.

Taklacı Güvercinler: Uçarken takla atabilen, akrobatik güvercinlerdir. Bu özellikleri nedeniyle taklacı güvercinler olarak sınıflandırma yapılmıştır.

Makaracı Güvercinler: Uçak gösterilerini anımsatan, makaraya sarılan ipe benzetilen kendi etraflarında dönerek uçma tarzlarıyla ön plandadırlar.

Dalıcı Güvercinler: Güzellikleri kadar farklı karakterleriyle karşımıza çıkan bu güvercinler, gökyüzünde belirli bir yol katettikten sonra sahibinin ‘pırıltı’ ya da ‘parıltı’ adı verilen beyaz renkli güvercini göstermesinin ardından sahibine geri dönüş uçuşuna geçerek farkını yaratır. Dalıcı güvercininiz gökyüzünde uçuşuyorsa pırıltısını gösterin! Dönüşü muhteşem olacaktır…

Yüksek Uçucular: Genellikle güvercinler, yırtıcı kuşların çıktığı yüksekliklere uçmayı sevmezler. Ancak yüksek uçucular olarak adlandırılan bu güvercinler yükseklerde uçarlar ve adlarını da buradan alırlar.

Filo Uçucuları: Akrobatik hareketler sergilemeyen bu güvercin türü, bir grup halinde uçtukları için “filo uçucuları” adını alırlar. Örneğin Baştankara ve İspir güvercinleri filo uçucularındandır.

Çember Dövücüler: Çember şeklinde uçarken, takla atabilen güvercinlerdir. Dişi güvercinleri etkilemek için uçarken yaptıkları bu hareketleri ne kadar çok yaparlarsa o kadar değerlenen bu güvercin türüne Anadolu Çember Dövücüsü verilebilecek en güzel örnektir.

Türkiye’de Görülen Güvercin Türleri

Neredeyse 300’den fazla türü olan güvercinlerin ülkemizde 7 türünün bulunduğu bilinmektedir. Ülkemizde doğal olarak yaşayanlar;

• Kaya,
• Tahtalı,
• Gökçe,
• Kumru,
• Küçük kumru,
• Üveyik
• Doğu üveyiği

güvercin türleridir.

Kaya Güvercini

Dünya’da en yaygın görülen güvercin türleri olan bu güvercinlerin boyu 30 cm’den uzun olabilmektedir. Mavi bir gövdeye ve kanatlara sahip olan kaya güvercinleri, kanatlarındaki siyah şeritleriyle bütünsel bir güzellik sergilemektedir. Genel olarak tarla ve kaya oyukları gibi yerlerde yaşamayı tercih eden bu türün gagaları siyah, ayakları kırmızı,boyunları erguvani tırnakları ise siyahtır. ülkemizde topluluk halinde şehir meydanlarında veya cami avlularında hatta çatılarımızda gördüğümüz güvercinlerin kaya güvercini olması muhtemeldir. Kaya güvercinleri eşlerine ömürlük sadakatleri ile bilinen güvercinlerdendir.

Tahtalı Güvercin

Ülkemizde görülen türlerden biridir. Diğer türlere nazaran daha iri olan bu güvercinleri, uçarken kanatlarındaki beyaz şeritten ayırt etmek mümkündür. Ancak erişkinlerde bulunan beyaz şerit, genç güvercinlerde oluşma aşamasında olduğundan görülmeyebilir. Ayrıca bu iri güvercinlerin kuyrukları da diğer güvercinlere göre daha uzundur. Ormanlar ve dağlık alanlar gibi doğal ortamlarda yaşamayı tercih eden bu güvercinlerin boyunları erguvani bir yeşil renkte iken kanat uçları siyahtır.

Gökçe Güvercini

Kaya güvercinlerine benzemektedir. Ancak gökçe güvercinlerinin daha koyu mavi bir renge sahip oluşu, onları kaya güvercinlerinden ayırt etmemize yardımcı oluyor. Tohum ile beslenen gökçe güvercinleri, özellikle ormanlarda yaşamayı tercih ederler. Akdeniz bölgesinde sıklıkla rastlayabileceğiniz güvercin türüdür.

Kumru Güvercinleri

İnsanlara yakınlığıyla bilinen sakin bir karaktere sahip güvercinlerdir. İnsanlarla yaşamaktan zevk alan bu güvercinler, genellikle kül rengi bir yapıya sahiptirler. Çatılar ve elektrik direkleri gibi pek çok yere yuva yapan güvercinler kumrulardır. Mutlu çiftlere genelde ‘kumrular gibi veya çifte kumrular’ denmesinin nedeni kumru güvercinlerinin eş değiştirmemeleri, şikayet etmemeleri ve uyumlu güvercinler olmalarıdır.

Üveyikler

Kumrulardan biraz daha küçük olan bu güvercinler insanlarla yaşamayı sevmedikleri gibi bahar aylarında ülkemize gelerek yavrularlar. Ürkek kuşlar olarak bilinen üveyikler, rengarenk tüyleriyle zarif ve narin bir güzelliğe sahip güvercinlerdir. Daha çok ormanlık ve dağlık kesimlerde yaşamayı tercih ederler.